પાકિસ્તાનમાં મળી આવ્યો કોંગો વાયરસ…બકરીદ પહેલા સરકારની ચેતવણી, કેટલો જીવલેણ છે?

દુનિયાભરમાં ઈદ ઉલ અઝહાની તૈયારીઓ થઈ રહી છે. પરંતુ બકરીદ પહેલા પાકિસ્તાનમાં ખતરનાક વાયરસનો ખતરો છે. તેનું નામ ક્રિમિઅન-કોંગો હેમરેજિક ફીવર છે. તેને કોંગો વાયરસ પણ કહેવામાં આવે છે. દેશની નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ હેલ્થે પણ નાગરિકો માટે વાયરસથી રક્ષણ અંગે એડવાઇઝરી જારી કરી છે. ચાલો જાણીએ કે કોંગો ફીવર શું છે અને શા માટે તે દર વર્ષે પાકિસ્તાન માટે માથાનો દુખાવો બની જાય છે.

CCFH એ વાઇરલ તાવ છે જે બગાઇના નાઇરોવાયરસ (કરોળિયાથી સંબંધિત)ને કારણે થાય છે. ગયા વર્ષે પણ પાકિસ્તાનમાં કોંગો વાયરસનો પ્રકોપ જોવા મળ્યો હતો. 2023 માં પાકિસ્તાનમાં આ તાવના 101 કેસ નોંધાયા હતા. જેમાંથી એક ચતુર્થાંશ લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા. હાલમાં આ રોગનો કોઈ ઈલાજ કે રસી નથી.

કોંગો ફીવર શું છે, વાયરસ કેવી રીતે ફેલાય છે?
CCHF ને ગંભીર વૈશ્વિક આરોગ્ય ખતરો ગણવામાં આવે છે. તેના કેસ એશિયા, આફ્રિકા, યુરોપ અને મધ્ય પૂર્વમાં નોંધાયા છે. CCHF 1944 માં ક્રિમીયામાં પ્રથમ વખત નોંધવામાં આવ્યું હતું. પછી તેને ક્રિમિઅન હેમરેજિક ફીવર નામ આપવામાં આવ્યું. પછી 1960 ના દાયકાના અંતમાં કોંગોમાં સમાન રોગની જાણ કરવામાં આવી હતી. પછી તેનું નામ બદલીને ક્રિમિઅન-કોંગો હેમોરહેજિક ફીવર રાખવામાં આવ્યું.

કોંગો વાઈરસ પ્રાણીઓની ચામડી પર ચોંટેલા હ્યુમરલ્સ નામના ટીક્સ (પરોપજીવી) દ્વારા મનુષ્યમાં ફેલાય છે. આ વાયરસ ટિક કરડવાથી અથવા ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીના લોહીના સંપર્ક દ્વારા મનુષ્યમાં ફેલાય છે. આ વાયરસ ઘેટાં અને બકરાં દ્વારા ઝડપથી ફેલાય છે. જારી કરાયેલ એડવાઈઝરી અનુસાર, આ વાયરસ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના લોહી અથવા શરીરના પ્રવાહીના સીધા સંપર્ક દ્વારા એક વ્યક્તિથી બીજામાં ફેલાઈ શકે છે.

પાકિસ્તાનમાં કોંગો વાયરસ કેટલો મજબૂત છે?
કોંગો વાયરસના નોંધાયેલા કેસોમાં પાકિસ્તાન એશિયાનો ચોથો સૌથી મોટો દેશ છે. તેનાથી આગળ તુર્કી, રશિયા અને ઈરાન છે. પાકિસ્તાનને 1976માં પ્રથમ વખત CCHF ફાટી નીકળ્યું હતું. ત્યારથી નાની સંખ્યામાં કેસ નોંધાતા રહ્યા છે. દેશના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં પ્રાણીઓની જાળવણીની ખોટી પદ્ધતિને આ રોગ ફેલાવવાનું મુખ્ય કારણ માનવામાં આવે છે.

ઈદ ઉલ અઝહા સાથે કોંગો વાયરસનું શું જોડાણ છે?
ઈસ્લામાબાદ સ્થિત નેશનલ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હેલ્થે ચેતવણી આપી છે કે ઈદ અલ-અદહાના અવસર પર કોંગો વાયરસ ફેલાવાનું વધુ જોખમ છે. એડવાઈઝરીમાં લખવામાં આવ્યું છે કે, ‘આગામી ઈદ અલ-અદહાને કારણે તમામ પ્રાંતોમાંથી પ્રાણીઓની અવરજવરમાં વધારો થયો છે. જેના કારણે સામાન્ય લોકો અને પ્રાણીઓ વચ્ચેનો સંપર્ક વધ્યો છે. જેના કારણે કોંગો ફીવર ફેલાવાનું જોખમ વધી ગયું છે.

વાયરસથી બચવા માટે શું સલાહ આપવામાં આવી છે?
આ વાયરસની કોઈ રસી ન હોવાથી લોકોને સાવચેતી સાથે ઉચ્ચ જોખમવાળા વિસ્તારોમાં જવાની સલાહ આપવામાં આવી છે. એડવાઈઝરીમાં ફુલ સ્લીવ્ઝ અને હળવા રંગના કપડા પહેરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે. હળવા રંગના કપડા પહેરવાથી ટીક્સ સરળતાથી દેખાશે. આ સિવાય જંતુઓને દૂર રાખતી ક્રિમ લગાવવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.