UN Climate Talks Cop-29 : વિશ્વભરના નેતાઓ અઝરબૈજાનની રાજધાની બાકુમાં આબોહવા મંત્રણા કોપ-29 માટે એકત્ર થયા છે. જેમાં મંગળવારે 50 દેશોના નેતાઓ પોતાનું સંબોધન કરશે.
અઝરબૈજાનની રાજધાની બાકુમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રની 29મી વાર્ષિક આબોહવા પરિષદમાં ભાગ લેવા માટે વિશ્વભરના નેતાઓ મંગળવારે ભેગા થવા લાગ્યા. જોકે, વિશ્વના મોટા નેતાઓ અને શક્તિશાળી દેશો આ કોન્ફરન્સમાંથી ગાયબ છે. જ્યારે અગાઉની આબોહવા મંત્રણામાં અગ્રણી વ્યક્તિઓની હાજરી જોવા મળી હતી. આ વર્ષની વાર્ષિક આબોહવા મંત્રણા ચેસબોર્ડ જેવી થવાની અપેક્ષા છે. જેમાં ભલે કોઈ પ્રખ્યાત હસ્તીઓ ન હોય… પરંતુ વિવિધ મુદ્દાઓ પર વિકસિત અને વિકાસશીલ દેશો વચ્ચે ચેક-મેટની રમત જોવા મળે છે.
વિશ્વના 13 ટોચના કાર્બન ડાયોક્સાઇડ ઉત્સર્જક દેશોના રાજ્ય અથવા સરકારના વડાઓ આ કોન્ફરન્સમાં ભાગ લઈ રહ્યા નથી. જ્યારે ગયા વર્ષે ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જનમાં આ દેશોનો હિસ્સો 70 ટકાથી વધુ હતો. ચીન અને યુએસ, સૌથી મોટા પ્રદૂષકો અને સૌથી મજબૂત અર્થતંત્રો, તેમના ટોચના પ્રતિનિધિઓને કોન્ફરન્સમાં મોકલી રહ્યાં નથી. વિશ્વની 42 ટકાથી વધુ વસ્તીનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા ટોચના ચાર દેશોના ટોચના નેતાઓ કોન્ફરન્સને સંબોધિત કરવા આવી રહ્યા નથી. “આ કાર્ય કરવાની રાજકીય ઇચ્છાશક્તિના અભાવનું લક્ષણ છે,” બિલ હેરે, ક્લાઈમેટ સાયન્ટિસ્ટ અને ક્લાઈમેટ એનાલિટિક્સનાં સીઈઓ જણાવ્યું હતું. આમાં કોઈ તાકીદ જણાતી નથી.” તેમણે કહ્યું કે આ સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે ”આપણે કેટલા ગંભીર ગડબડમાં ફસાયેલા છીએ.”
50 દેશોના નેતાઓ સંબોધન કરશે
અઝરબૈજાનના રાષ્ટ્રપતિ ઇલ્હામ અલીયેવ, બ્રિટિશ વડાપ્રધાન કીર સ્ટ્રોમર અને તુર્કીના રાષ્ટ્રપતિ રેસેપ તૈયપ એર્દોઆન સહિત લગભગ 50 નેતાઓ મંગળવારે આ સંમેલનને સંબોધિત કરશે. તેમ છતાં, વિશ્વના કેટલાક સૌથી વધુ આબોહવા-સંવેદનશીલ દેશોના નેતાઓ મજબૂત કેસ કરે તેવી અપેક્ષા છે. ઘણા નાના ટાપુ રાજ્યોના પ્રમુખો અને આફ્રિકાના કેટલાક દેશોના એક ડઝનથી વધુ નેતાઓ COP29 કોન્ફરન્સમાં બે દિવસીય સમિટને સંબોધિત કરવાના છે.
અઝરબૈજાન સામે આક્ષેપો
અઝરબૈજાનમાં માનવાધિકાર સંગઠનો, જે યુએન ક્લાઈમેટ વાટાઘાટો (COP29) નું આયોજન કરી રહ્યા છે, તેમણે રાષ્ટ્રપતિ ઈલ્હામ અલીયેવ અને તેમના વહીવટીતંત્ર પર ક્લાઈમેટ સમિટ પહેલા અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાને સખત રીતે દબાવવાનો આરોપ મૂક્યો છે. તેમનો દાવો છે કે વહીવટીતંત્રે આબોહવા કાર્યકરો અને પત્રકારોને નિશાન બનાવ્યા છે. અલીયેવના પિતા હૈદરે 1993 થી 2003 માં તેમના મૃત્યુ સુધી અઝરબૈજાન પર શાસન કર્યું અને ઇલ્હામ તેમના અનુગામી બન્યા. બંને પર અસંમતિનો અવાજ દબાવવાનો આરોપ છે. કેસ્પિયન સમુદ્રના કિનારે વસેલા આ દેશની વસ્તી લગભગ 10 કરોડ છે અને તેલ અને કુદરતી ગેસના ભંડારને કારણે સમૃદ્ધ છે.