Nepal: સુપ્રીમ કોર્ટે નેપાળમાં વચગાળાની સરકારની રચના અંગે એક મોટો ચુકાદો આપ્યો, વિસર્જન અંગે રાષ્ટ્રપતિ અને વડા પ્રધાન પાસેથી જવાબ માંગ્યો 

Nepal: સુપ્રીમ કોર્ટે નેપાળમાં સત્તા પરિવર્તન અને સંસદના વિસર્જનને લગતા રાજકીય વિવાદ પર એક મોટો નિર્ણય જારી કર્યો છે. કોર્ટે પ્રતિનિધિ ગૃહના વિસર્જન સામેના વચગાળાના સ્ટેને ફગાવી દીધો છે. જોકે, તેણે આ નિર્ણય પર રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલય અને અન્ય પ્રતિવાદીઓ પાસેથી લેખિત જવાબો માંગ્યા છે. આ મામલો ફરી એકવાર નેપાળના રાજકારણમાં અસ્થિરતાનો સંકેત આપી રહ્યો છે.

બુધવારે, નેપાળની સુપ્રીમ કોર્ટે વર્તમાન વચગાળાની સરકારની રચના અને પ્રતિનિધિ ગૃહના વિસર્જન સામે દાખલ કરાયેલી અરજી પર પ્રારંભિક સુનાવણી હાથ ધરી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટની બંધારણીય બેન્ચે સંસદના વિસર્જન પર તાત્કાલિક રોક લગાવવાની અરજદારોની વિનંતીને ફગાવી દીધી હતી. કોર્ટે રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલય સહિત સરકારને સમજાવવા કહ્યું છે કે શા માટે વચગાળાનો આદેશ ન આપવો જોઈએ. કોર્ટે તમામ પક્ષોને એક અઠવાડિયામાં લેખિત જવાબો સબમિટ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.

સરકાર રચનાની પૃષ્ઠભૂમિ

આ સમગ્ર મામલો ત્યારે શરૂ થયો જ્યારે ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીએ જનરેશન ઝેડ ચળવળના દબાણ હેઠળ 9 સપ્ટેમ્બરે રાજીનામું આપ્યું. ત્યારબાદ, 12 સપ્ટેમ્બરના રોજ, રાષ્ટ્રપતિ રામચંદ્ર પૌડેલે ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ન્યાયાધીશ સુશીલા કાર્કીને વચગાળાના વડા પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કર્યા અને પ્રતિનિધિ ગૃહનું વિસર્જન કર્યું. વડા પ્રધાનની ભલામણ પર, રાષ્ટ્રપતિએ 5 માર્ચ, 2026 ના રોજ સામાન્ય ચૂંટણીઓની જાહેરાત કરી. આ પગલાથી દેશમાં બંધારણીય ચર્ચા અને રાજકીય વિરોધ શરૂ થયો.

અરજીઓ અને કાનૂની દલીલોની સ્થિતિ

સરકારની રચના અને પ્રતિનિધિ ગૃહના વિસર્જન સામે અત્યાર સુધીમાં એક ડઝનથી વધુ રિટ અરજીઓ દાખલ કરવામાં આવી છે. આ અરજીઓમાં રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલયને પણ પ્રતિવાદી તરીકે નામ આપવામાં આવ્યું છે. અરજદારોનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા વરિષ્ઠ વકીલોએ દલીલ કરી હતી કે ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ન્યાયાધીશને વડા પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કરવું બંધારણની વિરુદ્ધ છે.

વરિષ્ઠ વકીલ ટીકારામ ભટ્ટરાય, નેપાળ બાર એસોસિએશનના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ ગોપાલ કૃષ્ણ ઘિમિરે અને વકીલ ખમ્મા બહાદુર ખાટીએ કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે આ સરકાર “ગેરબંધારણીય” છે અને તેને લાંબા ગાળાના નિર્ણયો લેવાનો અધિકાર ન હોવો જોઈએ.