Pakistan: ચીને સ્પષ્ટપણે પાકિસ્તાનને હાઇપરસોનિક મિસાઇલ અને તેની ટેકનોલોજી આપવાનો ઇનકાર કર્યો છે. આ પાકિસ્તાન માટે એક મોટો ફટકો છે જે ભારતની વધતી જતી મિસાઇલ શક્તિને કારણે દબાણ હેઠળ છે. ચીને કહ્યું, તેની મિસાઇલો નિકાસ માટે નથી.

ચીને પાકિસ્તાનની લશ્કરી શક્તિ વધારવાની આશાઓને મોટો ફટકો આપ્યો છે. ચીને માત્ર પાકિસ્તાનને હાઇપરસોનિક મિસાઇલ આપવાનો ઇનકાર કર્યો નથી, પરંતુ તેની ટેકનોલોજી ટ્રાન્સફર કરવાનો પણ સ્પષ્ટ ઇનકાર કર્યો છે. સૂત્રોનું માનીએ તો, બેઇજિંગે ઇસ્લામાબાદને સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે તેની હાઇપરસોનિક મિસાઇલો નિકાસ માટે નથી અને તેનું કોઈ નિકાસ સંસ્કરણ વિકસાવવામાં આવ્યું નથી.

ચીન ‘આતાનકિસ્તાન’ને મિસાઇલ રહસ્યો આપશે નહીં

જોકે, ચીને સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તે તેની ખાસ હાઇપરસોનિક ટેકનોલોજી ગુપ્ત રાખવા માંગે છે. તેને ડર છે કે જો આ ટેકનોલોજી પાકિસ્તાનને આપવામાં આવશે, તો પશ્ચિમી દેશો અથવા તેમની ગુપ્તચર એજન્સીઓને તેના પર સંશોધન કરવાની તક મળી શકે છે. આ ચીનની લશ્કરી વ્યૂહરચના સાથે સંબંધિત રહસ્યો જાહેર કરી શકે છે. નિષ્ણાતોના મતે, ચીન તેની DF-17 જેવી મિસાઇલોને અમેરિકા અને તેના સાથી દેશો સામે એક મહત્વપૂર્ણ હથિયાર તરીકે જુએ છે. તેથી, તે આ ટેકનોલોજી કોઈની સાથે શેર કરવાનું ટાળી રહ્યું છે.

સર્વકાલીન મિત્રતાનું સત્ય સામે આવ્યું

ચીન અને પાકિસ્તાન વચ્ચે મજબૂત સંરક્ષણ સંબંધો હોવા છતાં, આ ઇનકાર બંને દેશો વચ્ચેની મિત્રતાની મર્યાદાઓ દર્શાવે છે. બંને દેશો CPEC, ફાઇટર એરક્રાફ્ટ, નૌકાદળના જહાજો અને અન્ય મિસાઇલ સિસ્ટમ પર સાથે કામ કરી રહ્યા છે, પરંતુ હાઇપરસોનિક મિસાઇલના મુદ્દા પર ચીનનું વલણ કડક રહ્યું છે. આને ચીન-પાકિસ્તાનના મજબૂત સંરક્ષણ સંબંધોમાં એક મોટો તફાવત તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે. એક તરફ બંને દેશો CPEC, ફાઇટર એરક્રાફ્ટ, નૌકાદળના જહાજો અને મિસાઇલ સિસ્ટમ પર સાથે કામ કરી રહ્યા છે, ત્યારે આ ઇનકારથી તેમની “સર્વકાલીન મિત્રતા”ની મર્યાદાઓ પણ છતી થઈ છે. આ નિર્ણય પાકિસ્તાન માટે એક મોટો આંચકો છે, કારણ કે તે ભારતની સંરક્ષણ પ્રગતિના દબાણ હેઠળ છે અને આ ટેકનોલોજી મેળવવાની તેની આશાઓ ઠગારી નીવડી છે.