World bank: ગરીબી અને દુ:ખ સામે ઝઝૂમી રહેલા પાકિસ્તાનને વિશ્વ બેંકે મોટો ઝટકો આપ્યો છે. વિશ્વ બેંકે ત્રણ દિવસ પહેલા પાકિસ્તાનને પત્ર લખીને તેના જૂના ખાતાઓ ક્લિયર કરવા જણાવ્યું હતું. એટલું જ નહીં, આ પત્રમાં વિશ્વ બેંકે પાકિસ્તાનને 30 મેની સમયમર્યાદા આપીને લોન ચૂકવવા માટે અલ્ટીમેટમ આપ્યું છે. ભારત સાથેના તાજેતરના યુદ્ધ જેવી પરિસ્થિતિને કારણે પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થા વધુ ખરાબ થઈ ગઈ છે. આવી સ્થિતિમાં, પાકિસ્તાન પાસે હવે વિશ્વ બેંક સમક્ષ હાથ જોડીને વિનંતી કરવા સિવાય કોઈ વિકલ્પ નથી. વિશ્વ બેંક દ્વારા પાકિસ્તાનને મોકલવામાં આવેલા ગુપ્ત દસ્તાવેજની નકલ છે. જેમાં સ્પષ્ટપણે લખ્યું છે કે પાકિસ્તાને વિશ્વ બેંક પાસેથી લોન લીધી છે. તે પૈસા કોઈપણ કિંમતે 30 મે સુધીમાં પરત કરવા પડશે. પાકિસ્તાનને આપવામાં આવેલા દાયકા જૂના લોનનો સંપૂર્ણ હિસાબ પણ વિશ્વ બેંકને સુપરત કરવામાં આવ્યો છે.

પાકિસ્તાને બાકીના પૈસા દબાવી દીધા

ગુપ્ત દસ્તાવેજો અનુસાર, પાકિસ્તાનમાં વિશ્વ બેંકના ડિરેક્ટર દ્વારા 17 મેના રોજ પાકિસ્તાનના આર્થિક બાબતોના મંત્રાલયને એક પત્ર લખવામાં આવ્યો છે. મંત્રાલયના સચિવ ડૉ. કાઝીમ નિયાઝને અલ્ટીમેટમ આપતા, વિશ્વ બેંકે લખ્યું છે કે આ લોન પાકિસ્તાનના ચાર અલગ અલગ રાજ્યો માટે આપવામાં આવી હતી. હવે તે લોન ચૂકવી દેવી જોઈએ. ઘણા ખાતાઓમાં વિશ્વ બેંક દ્વારા આપવામાં આવેલા પૈસા હજુ પણ બાકી છે. જ્યારે ખાતાઓ સંપૂર્ણપણે બંધ કરી દેવામાં આવ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, બાકીની રકમ પણ તાત્કાલિક અસરથી વિશ્વ બેંકને પરત કરવી જોઈએ. પાકિસ્તાનના આર્થિક બાબતોના મંત્રાલયને લખેલા પત્ર મુજબ, પાકિસ્તાનને આપવામાં આવેલી સંપૂર્ણ લોન હજુ સુધી પરત કરવામાં આવી નથી, પરંતુ નિયમો અને શરતો અનુસાર ઉપયોગ કર્યા પછી, બાકીની રકમ વિશ્વ બેંકને પરત કરવાની હતી. તે રકમ પરત કરવાને બદલે, પાકિસ્તાને તેને દબાવી દીધી. હવે આ પૈસા પાછા મેળવવા માટે વિશ્વ બેંકે પાકિસ્તાન પર પોતાની પકડ કડક કરી દીધી છે.

આ પ્રોજેક્ટ્સ માટે પૈસા હતા

પત્ર અનુસાર, પાકિસ્તાનના સિંધ પ્રાંતમાં સિંધ જળ અને કૃષિ પ્રોજેક્ટ માટે આપવામાં આવેલી લોનમાં પાકિસ્તાનનું આશરે US$700,000 બાકી છે. આ બાકી રહેલી રકમ પાછી ખેંચવા માટે, વિશ્વ બેંકે 31 મે, 2024 ના રોજ નોટિસ મોકલી. પરંતુ પાકિસ્તાને આ રકમ વિશ્વ બેંકને પરત કરી નહીં. તેવી જ રીતે, પાકિસ્તાને ખૈબર પખ્તુનખ્વા માટે દક્ષિણ ક્ષેત્ર વિકાસ પ્રોજેક્ટના નામે વિશ્વ બેંક પાસેથી મોટી રકમ ઉધાર લીધી હતી. આ રકમનો બાકીનો ભાગ પાછો ખેંચવા માટે વિશ્વ બેંક દ્વારા 31 ડિસેમ્બર 2019 ના રોજ પાકિસ્તાનને એક રીમાઇન્ડર મોકલવામાં આવ્યું હતું. પણ પાકિસ્તાને તે પૈસા પણ આપ્યા નહીં. પાકિસ્તાને પંજાબ પ્રાંતના સુધારણા પ્રોજેક્ટના નામે લોન લીધી હતી. હાલમાં, પાકિસ્તાન આ પ્રોજેક્ટ માટે લેવામાં આવેલી લોન પર આશરે ત્રણ મિલિયન ડોલરનું દેવું ધરાવે છે. તેવી જ રીતે, બલુચિસ્તાન ગવર્નન્સ અને પોલિસી પ્રોજેક્ટ હેઠળ વિશ્વ બેંક દ્વારા પાકિસ્તાનને મદદ કરવામાં આવી હતી. પરંતુ પાકિસ્તાને હજુ સુધી તેનું દેવું ચૂકવ્યું નથી.

ગુપ્ત દસ્તાવેજો અનુસાર, આર્થિક બાબતોના મંત્રાલયના સચિવ ડૉ. કાઝિમ ઉપરાંત, વિશ્વ બેંકે પાકિસ્તાન સરકારના ઘણા ઉચ્ચ અધિકારીઓને પણ આ કેસમાં ફસાવ્યા છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જે લોન લેવામાં આવી હતી અને બંધ કરવામાં આવી છે, તેના ઉપયોગ ન થયેલા ભંડોળ અને ખાતામાં બાકી રહેલી લોનની રકમ તાત્કાલિક અસરથી વિશ્વ બેંકને પરત કરવામાં આવે. પરંતુ પાકિસ્તાન હવે બાકીની રકમ ચૂકવવામાં અનિચ્છા ધરાવે છે. આ જ કારણ છે કે વિશ્વ બેંક પાકિસ્તાન પર સતત દબાણ લાવી રહી છે. વિદેશ બાબતોના નિષ્ણાત અને દિલ્હી યુનિવર્સિટીના સહાયક પ્રોફેસર ડૉ. અભિષેક સિંહ કહે છે કે પાકિસ્તાનની વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં, વિશ્વ બેંકને તેના બાકી લેણાં મેળવવા માટે ઘણા પ્રયત્નો કરવા પડશે. આનું મુખ્ય કારણ એ છે કે પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થા પહેલાથી જ ખરાબ સ્થિતિમાં હતી અને હવે યુદ્ધ જેવી સ્થિતિમાં, તેણે તેના મુખ્ય માળખાગત સુવિધાઓને વધુ નષ્ટ કરી દીધી છે. આ જ કારણ છે કે પાકિસ્તાન હવે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે અપમાનનો સામનો કરી રહ્યું છે.