આ વખતે આકરી ગરમી અને હીટવેવના કારણે સમગ્ર ભારતમાં હાહાકાર મચી ગયો છે. સ્થિતિ એવી છે કે ગરમીના કારણે દરરોજ અનેક લોકોના મોત થઈ રહ્યા છે. લોકો માત્ર ચોમાસાની રાહ જોઈ રહ્યા છે. બુધવારે રાત્રે જ્યારે દિલ્હી-NCR સહિત ઉત્તર ભારતમાં વરસાદ પડવાથી લોકોમાં ખુશીનો માહોલ જોવા મળી રહ્યો છે. તો વાદળછાયું વાતાવરણ પણ જોવા મળી રહ્યું છે. હળવા ઝાપટા પણ પડ્યા હતા. હવામાન વિભાગે કહ્યું કે થોડાક કલાકોમાં વધુ વરસાદની સંભાવના છે. આના પરથી એવું લાગી રહ્યું છે કે પ્રિ-મોન્સૂનની એન્ટ્રી થઈ ગઈ છે. IMD અનુસાર, થોડા દિવસો પછી એટલે કે જુલાઈમાં ચોમાસું પણ સંપૂર્ણ રીતે આવી જશે.
પાછલા વર્ષોની સરખામણીએ આ વખતે ગરમી વધુ રહી છે. હવામાનશાસ્ત્રીઓનું કહેવું છે કે આ વખતે ગરમી એટલી તીવ્ર રહી છે. ચોમાસુ પણ એટલું જ સારું રહેવાની ધારણા છે. કારણ કે જ્યારે પવન ગરમ થાય છે અને વધે છે. ત્યારે ચોમાસાના પવનો તે ખાલી જગ્યા ભરવા માટે ઝડપથી આવે છે. પછી ભારે વરસાદ પડે છે.
હિંદ મહાસાગર દ્વિધ્રુવ (IOD) ચોમાસાને ઘણી હદ સુધી અસર કરે છે. IOD એટલે વાતાવરણમાંથી સમુદ્ર અને સપાટીના તાપમાનમાં તફાવતને કારણે થતી અસર. હિંદ મહાસાગરમાં થતી પ્રવૃત્તિઓ ચોમાસું કેવું રહેશે તે નક્કી કરે છે. અત્યારે IOD અહીં તટસ્થ છે. IOD ટૂંક સમયમાં પોઝિટિવ આવે તેવી શક્યતા છે. જે વધુ વરસાદની નિશાની છે.
ગત વખત કરતા વધુ વરસાદ પડશે
અગાઉ, જ્યારે IOD પોઝિટિવ હતું, ત્યારે ભારતમાં વર્ષ 1983, 1994 અને 1997માં સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદ પડ્યો હતો. જ્યારે તે નકારાત્મક હતું, વર્ષ 1992માં બહુ ઓછો વરસાદ થયો હતો. ચોમાસા માટે અલ નીનો અને લા નીના બે સૌથી મહત્વપૂર્ણ પરિબળો છે. અલ નીનોમાં દરિયાનું તાપમાન 3 થી 4 ડિગ્રી વધે છે. અલ નીનોને કારણે ભારતમાં ચોમાસું ઘણીવાર નબળું રહે છે. હાલમાં, અલ નિનો પ્રશાંત મહાસાગરમાં નબળો છે. અલ નીનો અસરની તટસ્થ સ્થિતિ ચાલી રહી છે. હવામાન વિભાગના વૈજ્ઞાનિકોના જણાવ્યા અનુસાર જુલાઈમાં અલ નીનો લા નીનામાં પરિવર્તિત થઈ જશે. જેના કારણે ચોમાસામાં સારો વરસાદ થવાની સંભાવના છે. ગયા ચોમાસા કરતાં આ વખતે વધુ ભારે વરસાદ પડશે.