NISAR: ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ISRO) એ આજે એટલે કે 30 જુલાઈના રોજ NISAR (NASA-ISRO સિન્થેટિક એપર્ચર રડાર) મિશન લોન્ચ કર્યું. NISAR બુધવારે સાંજે 5:40 વાગ્યે આંધ્રપ્રદેશના શ્રીહરિકોટામાં સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી GSLV-S16 રોકેટ દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. આ એક એવું મિશન છે જેમાં પહેલીવાર આવા ઉપગ્રહને GSLV રોકેટ દ્વારા સૂર્ય-સમકાલીન ભ્રમણકક્ષા (સૂર્ય-સ્થિર ભ્રમણકક્ષા) માં મૂકવામાં આવશે.
GSLV રોકેટે લગભગ 19 મિનિટની મુસાફરી પછી ઉપગ્રહને 745 કિલોમીટરની ઊંચાઈએ સૂર્ય-સમકાલીન ધ્રુવીય ભ્રમણકક્ષામાં મૂક્યો. સૂર્ય-સમકાલીન ધ્રુવીય ભ્રમણકક્ષા એવી છે જેમાં ઉપગ્રહ પૃથ્વીના ધ્રુવો પરથી પસાર થાય છે અને દર વખતે જ્યારે તે કોઈ ચોક્કસ સ્થાન પરથી પસાર થાય છે, ત્યારે સૂર્યપ્રકાશની સ્થિતિ સમાન રહે છે. ISROના ભૂતપૂર્વ વૈજ્ઞાનિક રાધાકૃષ્ણ કવુલુરુએ આ મિશન વિશે જણાવ્યું હતું કે NASA એ NISAR માટે L-બેન્ડ પૂરું પાડ્યું છે જ્યારે ISRO એ તેના માટે S-બેન્ડ પૂરું પાડ્યું છે. આનાથી મોટા પ્રમાણમાં ડેટા એકત્રિત કરવાનું શક્ય બનશે. આ ઉપગ્રહ એન્ટાર્કટિકા, ઉત્તર ધ્રુવ અને મહાસાગરો સહિત પૃથ્વી સંબંધિત વ્યાપક ડેટાનું પ્રસારણ કરશે.
સમગ્ર વિશ્વમાંથી ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવશે, દરેક દેશની સરકારો તેનો ઉપયોગ કરશે
કવુલુરુએ જણાવ્યું હતું કે NISAR સમગ્ર વિશ્વમાંથી ડેટા એકત્રિત કરશે અને તેનો ઉપયોગ વ્યાપારી અને વૈજ્ઞાનિક હેતુઓ માટે કરવામાં આવશે. કવુલુરુએ કહ્યું, ISRO આ ડેટા પર પ્રક્રિયા કરશે અને તેમાંથી મોટાભાગનો ડેટા ઓપન-સોર્સ તરીકે ઉપલબ્ધ કરાવશે, જેથી વિશ્વભરના વપરાશકર્તાઓ તેને સરળતાથી ઍક્સેસ કરી શકે. આ સાથે, અમે જંગલોમાં ફેરફાર, પર્વતોની સ્થિતિ અથવા સ્થાનમાં ફેરફાર અને હિમાલય અને એન્ટાર્કટિકા જેવા વિસ્તારોમાં હિમનદીઓની પ્રવૃત્તિઓ સહિત મોસમી ફેરફારોનું નિરીક્ષણ કરી શકીશું.
12 દિવસમાં સમગ્ર પૃથ્વીનો ડેટા
ISRO અનુસાર, NISAR મિશન બંને અવકાશ એજન્સીઓ વચ્ચેના એક દાયકાથી વધુ લાંબા સહયોગમાં એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે. ISRO એ જણાવ્યું હતું કે આ ઉપગ્રહ દર 12 દિવસે સમગ્ર પૃથ્વીનું સ્કેન કરશે અને તમામ હવામાન પરિસ્થિતિઓમાં દિવસ અને રાત ઉચ્ચ-રિઝોલ્યુશન ડેટા પ્રદાન કરશે. ઉપગ્રહ પૃથ્વીની સપાટી પર થતા અત્યંત સૂક્ષ્મ ફેરફારો, જેમ કે વનસ્પતિમાં ફેરફાર, બરફની ચાદરનું સ્થળાંતર અને જમીનનું વિકૃતિકરણ ઓળખી શકશે.
ISRO એ જણાવ્યું હતું કે આ મિશન સમુદ્ર સપાટીનું નિરીક્ષણ, જહાજો શોધવા, તોફાનોનું નિરીક્ષણ, માટીની ભેજમાં ફેરફાર, સપાટીના જળ સંસાધનોનું મેપિંગ અને આપત્તિ વ્યવસ્થાપન જેવા ઘણા મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રોમાં મદદ કરશે. આ ઉપગ્રહ ભૂકંપ અથવા બરફની ચાદરમાં ફેરફારને કારણે જમીનમાં થોડી તિરાડો શોધી કાઢશે.
આ ઉપગ્રહ બે બેન્ડ પર કામ કરે છે
GSLV-F18 આ ઉપગ્રહને 743 કિમી ઊંચા સૂર્ય-સિંક્રનસ ભ્રમણકક્ષામાં મૂકશે. જેનો ઝોક 98.40 ડિગ્રી હશે. NISAR પૃથ્વીનું નિરીક્ષણ કરનાર વિશ્વનો પ્રથમ ઉપગ્રહ છે. તેમાં બે અલગ અલગ બેન્ડ (NASA ના L-બેન્ડ અને ISRO ના S-બેન્ડ) ના રડાર છે. જેના કારણે તે ગાઢ જંગલોની નીચેથી પણ ડેટા એકત્રિત કરી શકશે. ISRO ના વડાએ કહ્યું કે આ એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ઉપગ્રહ છે. તેમાં બે મુખ્ય પેલોડ છે: એક એસ-બેન્ડ પેલોડ. જે ઇસરોએ અમદાવાદની લેબમાં સંપૂર્ણપણે વિકસાવ્યો છે અને બીજો – જેપીએલ અમેરિકા દ્વારા વિકસિત એલ-બેન્ડ પેલોડ. બંને પેલોડને એક ઉપગ્રહમાં જોડીને સંકલિત કરવામાં આવ્યા છે.
સિન્થેટિક એપર્ચર રડાર (SR)
NISAR ઉપગ્રહ SAR નો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. આ ટેકનોલોજી દ્વારા, રડાર સિસ્ટમની મદદથી ખૂબ જ સારા ચિત્રો લઈ શકાય છે. આ ટેકનોલોજીની મદદથી, સમગ્ર પૃથ્વીની સપાટીના ઉચ્ચ-રિઝોલ્યુશન ચિત્રો દર 12 દિવસે લેવામાં આવશે. બંને રડાર NASA ના 12 મીટર સ્ટ્રેચેબલ મેશ રિફ્લેક્ટર એન્ટેના દ્વારા ડેટા પ્રાપ્ત કરશે. જે ISRO ની I3K બસમાં ઉમેરવામાં આવ્યું છે. આ ઉપગ્રહ 242 કિલોમીટર પહોળાઈ અને ઉચ્ચ અવકાશી રિઝોલ્યુશન સાથે પૃથ્વીનું અવલોકન કરશે. તે બંને પૃથ્વી પર વૃક્ષો અને છોડની વધતી અને ઘટતી સંખ્યા પર નજર રાખશે અને પ્રકાશના અભાવ અને અતિરેકની અસરનો પણ અભ્યાસ કરશે.