Nepal : પ્રધાનમંત્રી તરીકે શપથ લીધા પછી સુશીલા કાર્કીને મોટો ઝટકો; સરકાર રચના અને ગૃહ ભંગ કરવા અંગે કોર્ટે નોટિસ જારી કરી

Nepal માં જન-જી આંદોલન પછી રચાયેલી વચગાળાની સરકારને સુપ્રીમ કોર્ટે મોટો ફટકો આપ્યો છે. ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન કે.પી. શર્મા ઓલીના પક્ષની અરજી બાદ, સુપ્રીમ કોર્ટે ગૃહ ભંગ કરવા અને કાર્યકારી વડા પ્રધાનના શપથ ગ્રહણ અંગે નોટિસ જારી કરી છે.

નેપાળમાં જન-જી આંદોલન પછી કાર્યકારી વડા પ્રધાન તરીકે શપથ લેનાર સુશીલા કાર્કી અને તેમની સરકારને સુપ્રીમ કોર્ટે મોટો ફટકો આપ્યો છે. બુધવારે, સુપ્રીમ કોર્ટે ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન કે.પી. શર્મા ઓલીના પક્ષ, સીપીએન (યુએમએલ) ની અરજી પર કાર્યકારી વડા પ્રધાન સુશીલા કાર્કીને કારણ બતાવો નોટિસ જારી કરી હતી. રાષ્ટ્રપતિ રામચંદ્ર પૌડેલ દ્વારા 12 સપ્ટેમ્બરે સંસદ ભંગ કરવાના નિર્ણય અંગે પણ ગંભીર પ્રશ્નો ઉભા થયા છે.

કોર્ટે શું કહ્યું?
ન્યાયાધીશ પ્રકાશમાન સિંહ રાઉતની આગેવાની હેઠળની બંધારણીય બેન્ચે વચગાળાની સરકાર, રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલય અને એટર્ની જનરલ કાર્યાલયને સાત દિવસની અંદર લેખિત જવાબો રજૂ કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે આ કેસની સુનાવણી સંસદના વિસર્જન અને વચગાળાની સરકારની રચના સંબંધિત અગાઉના તમામ કેસોની સાથે કરવામાં આવશે. અરજીમાં મુખ્ય દલીલો: ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ન્યાયાધીશ સુશીલા કાર્કીની વડા પ્રધાન તરીકે નિમણૂક બંધારણના અનુચ્છેદ 76 અને 132(2) નું સ્પષ્ટ ઉલ્લંઘન છે, કારણ કે બંધારણમાં ફક્ત સંસદ સભ્ય અથવા ભૂતપૂર્વ સંસદ સભ્યને જ વડા પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કરવાની જરૂર છે. કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે સુશીલા કાર્કી ક્યારેય સંસદ સભ્ય નહોતા, અને તેથી તેમની નિમણૂક સંપૂર્ણપણે ગેરબંધારણીય છે.

સંસદ પુનઃસ્થાપિત કરવાના આદેશની માંગણી
અરજીમાં માંગ કરવામાં આવી છે કે રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા સંસદનું વિસર્જન અને વચગાળાની સરકારની રચના ગેરકાયદેસર છે. વચગાળાના મંત્રીમંડળના તમામ નિર્ણયો રદ કરવામાં આવે અને સંસદ તાત્કાલિક પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવે. અરજદારોએ સમગ્ર વચગાળાની સરકારને “ગેરકાયદેસર અને ગેરબંધારણીય” જાહેર કરી છે. પૃષ્ઠભૂમિ: સરકાર કેવી રીતે બદલાઈ: 9 સપ્ટેમ્બર, 2025 ના રોજ, ‘જનરલ ઝેડ’ ની આગેવાની હેઠળ અને સોશિયલ મીડિયા પર પ્રતિબંધ હટાવવાની માંગણી સાથે ભ્રષ્ટાચાર વિરોધી વિરોધ પ્રદર્શનો હિંસક બન્યા. બે દિવસની હિંસામાં 76 લોકો માર્યા ગયા. દબાણ હેઠળ, કે.પી. શર્મા ઓલીને વડા પ્રધાન પદ પરથી દૂર કરવામાં આવ્યા.

12 સપ્ટેમ્બરના રોજ શપથ લીધા
ભૂતપૂર્વ નેપાળી ન્યાયાધીશ સુશીલા કાર્કીને 12 સપ્ટેમ્બરના રોજ વચગાળાના વડા પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. રાષ્ટ્રપતિ રામચંદ્ર પૌડેલે તેમની ભલામણના આધારે તે જ દિવસે પ્રતિનિધિ ગૃહનું વિસર્જન કર્યું હતું. જોકે, કોર્ટે હવે કારણો માંગતી નોટિસ જારી કરી છે. નેપાળની વચગાળાની સરકારે આગામી સામાન્ય ચૂંટણી માટે 5 માર્ચ, 2026 ની તારીખ નક્કી કરી છે.

કોર્ટમાં એક ડઝનથી વધુ અરજીઓ
ઓલીના પક્ષ, CPN (UML) ઉપરાંત, ઘણા સ્વતંત્ર વકીલો અને નાગરિક સમાજ જૂથોએ સંસદના વિસર્જનને પડકારતી અલગ-અલગ અરજીઓ દાખલ કરી છે. બધા એક જ પ્રશ્ન ઉઠાવે છે: શું ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશને વડા પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કરવા અને સંસદનું વિસર્જન કરવું, બંધારણની બહાર જઈને, લોકશાહીની હત્યા નથી? નિષ્ણાતો કહે છે કે જો સુપ્રીમ કોર્ટ વચગાળાની સરકારને ગેરબંધારણીય જાહેર કરે છે, તો નેપાળ ફરી એકવાર ગંભીર બંધારણીય કટોકટીનો સામનો કરી શકે છે. હાલમાં, દેશ કોર્ટના આગામી આદેશની રાહ જોઈ રહ્યો છે.