Manmohan Singh રાજકારણ જાણતા હતા, ભારત-અમેરિકા પરમાણુ કરાર તેનો પુરાવો છે,” મોન્ટેક અહલુવાલિયા
Manmohan Singh: ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન મનમોહન સિંહે ભારત-અમેરિકા પરમાણુ કરાર દ્વારા સાબિત કર્યું કે તેઓ જરૂર પડે ત્યારે રાજકારણ કેવી રીતે રમવું તે જાણે છે. જોકે, આ કરારને હજુ સુધી યોગ્ય માન્યતા મળી નથી, એમ તેમના નજીકના સહાયક અને આયોજન પંચના ભૂતપૂર્વ ઉપાધ્યક્ષ મોન્ટેક સિંહ અહલુવાલિયાએ ગુરુવારે જણાવ્યું હતું.
તેઓ સેન્ટર ફોર કન્ટેમ્પરરી રાઇટિંગ, વડા પ્રધાન સંગ્રહાલય અને પુસ્તકાલયના અધ્યક્ષ દ્વારા આયોજિત “ડૉ. મનમોહન સિંહનું જીવન અને વારસો” વ્યાખ્યાન શ્રેણીમાં બોલી રહ્યા હતા. અહલુવાલિયાએ કહ્યું કે સંરક્ષણ અને સુરક્ષા ક્ષેત્રમાં ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે આજે જે સહયોગ છે તે પરમાણુ કરાર વિના શક્ય ન હોત.
મનમોહન સિંહના પત્ની ગુરશરણ કૌર અને વડા પ્રધાન સંગ્રહાલય અને પુસ્તકાલયના અધ્યક્ષ નૃપેન્દ્ર મિશ્રા પણ આ કાર્યક્રમમાં હાજર હતા. અહલુવાલિયાએ ભારત-અમેરિકા પરમાણુ કરારને મનમોહન સિંહ દ્વારા “ઉત્તમ પગલું” ગણાવ્યું. તેમણે કહ્યું કે કોંગ્રેસ, ડાબેરી પક્ષો અને ભાજપના ઘણા લોકો પણ આ કરારનો વિરોધ કરી રહ્યા હતા, તેથી તેને પસાર કરાવવા માટે રાજકીય સંચાલનની જરૂર પડી.
તેમણે કહ્યું, “આ મનમોહન સિંહનું ખરેખર શાનદાર પગલું હતું. આખરે, તે એ બિંદુએ પહોંચ્યું જ્યાં તેમણે સોનિયા ગાંધીને રાજીનામું આપવાની ઓફર કરી કારણ કે તેમના પર ભારે દબાણ હતું.” ડાબેરી પક્ષોએ સરકારમાંથી ટેકો પાછો ખેંચવાની ધમકી આપી હતી, જોકે તેઓએ કોઈ નક્કર કારણ આપ્યું ન હતું.
અહલુવાલિયાએ કહ્યું, “પરંતુ મનમોહન સિંહે સોનિયા ગાંધીને મનાવી લીધા, અને તેમણે તેમને આગળ વધવા દીધા.” ડાબેરી પક્ષોએ અવિશ્વાસ પ્રસ્તાવની ધમકી આપી હતી, પરંતુ મનમોહન સિંહે તેને વિશ્વાસ મતમાં ફેરવી દીધો. ડાબેરી પક્ષોએ વિશ્વાસ મતની વિરુદ્ધ મતદાન કર્યું. જોકે, મનમોહન સિંહે સમાજવાદી પાર્ટીનો ટેકો મેળવ્યો, જેમાં તત્કાલીન રાષ્ટ્રપતિ એપીજે અબ્દુલ કલામનો ટેકો હતો, જેમણે મુલાયમ સિંહ યાદવ સાથે વાત કરી હતી.
અહલુવાલિયાએ કહ્યું, “આ એક એવી વ્યક્તિ દ્વારા કરવામાં આવેલો એક મહત્વપૂર્ણ રાજકીય દાવપેચ હતો જેને સામાન્ય રીતે રાજકારણી માનવામાં આવતો નથી.” મારું માનવું છે કે ભારત-અમેરિકા પરમાણુ કરારે સાબિત કર્યું કે મનમોહન સિંહ જાણતા હતા કે જ્યારે તેમને લાગ્યું કે તે એકદમ જરૂરી છે ત્યારે રાજકારણ કેવી રીતે રમવું. આજ સુધી આ વાતને યોગ્ય રીતે સમજવામાં આવી નથી. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે એ કહેવું અતિશયોક્તિ હશે કે આખી કોંગ્રેસ પરમાણુ કરારની વિરુદ્ધ હતી, પરંતુ હું ચોક્કસપણે કહી શકું છું કે મોટી સંખ્યામાં નેતાઓ તેની વિરુદ્ધ હતા. મને નથી લાગતું કે તેઓ આ કરારનું સાચું મહત્વ સમજી શક્યા. આ કદાચ સરકારની ખામી કહી શકાય.