Kashmiri Muslims : સુરત સાંઈ મંદિર સંસ્થાને અનંતનાગમાં બંધાનારા સાંઈ મંદિર પ્રોજેક્ટ માટે કાશ્મીરી મુસ્લિમ અને પાયાના સામાજિક કાર્યકર ફિરદોસ બાબાને ટ્રસ્ટી તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે.
જ્યારે દેશમાં ધાર્મિક પ્રતિનિધિત્વ, ખાસ કરીને વક્ફ બોર્ડમાં હિન્દુ સભ્યો વિશે ચર્ચાઓ ચાલી રહી છે, ત્યારે આવા સમયે કાશ્મીરમાંથી એક ભાવનાત્મક વાર્તા બહાર આવી રહી છે. આ વાર્તા એકતા, શ્રદ્ધા અને સમાવેશી રાષ્ટ્રવાદનું ઉદાહરણ છે. સુરત (ગુજરાત) સ્થિત એક પ્રતિષ્ઠિત ધાર્મિક અને સામાજિક સંસ્થા ‘સાઈ મંદિર સંસ્થાન’ એ અનંતનાગમાં બંધાનારા સાંઈ મંદિર પ્રોજેક્ટ માટે કાશ્મીરી મુસ્લિમ અને પાયાના સામાજિક કાર્યકર ફિરદોસ બાબાને ટ્રસ્ટી તરીકે નિયુક્ત કરીને એક ઐતિહાસિક પગલું ભર્યું છે. ઓળખની રાજનીતિ દ્વારા ઘણીવાર વિભાજિત આ દેશમાં, આ નિમણૂક ઘણું કહે છે કે ભારતનો આત્મા વિભાજનમાં નથી, પરંતુ સહિયારી સેવા અને પરસ્પર આદરમાં રહે છે.
ફિરદોસ બાબા કોણ છે?
કાશ્મીર સેવા સંઘના સ્થાપક ફિરદોસ બાબા ખીણમાં, ખાસ કરીને સંઘર્ષગ્રસ્ત અને પછાત વિસ્તારોમાં, શિક્ષણ, આરોગ્ય, પુનર્વસન અને કૌશલ્ય નિર્માણના ક્ષેત્રોમાં વર્ષોથી કાર્યરત છે. મંદિર ટ્રસ્ટમાં તેમની નિમણૂક કોઈ પ્રતીકાત્મક પગલું નથી પરંતુ તેમની સેવાની ભાવના, પ્રામાણિકતા અને દ્રષ્ટિની સાચી સ્વીકૃતિ છે. તે ભારત અને વિશ્વને એક મજબૂત અને આત્મવિશ્વાસપૂર્ણ સંદેશ મોકલે છે: શ્રદ્ધા વ્યક્તિગત છે, પરંતુ સેવા સાર્વત્રિક છે. એક મુસ્લિમ વ્યક્તિ જે બધા સમુદાયો દ્વારા પૂજનીય છે, તે સાંઈ બાબાના હિન્દુ મંદિરના મુખ્ય ટ્રસ્ટીઓમાંનો એક બને છે તે દર્શાવે છે કે આધ્યાત્મિકતા અને સેવા બધી સીમાઓ પાર કરી શકે છે.
આ નિર્ણય શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
આ મહત્વપૂર્ણ પગલું એવા દુઃખદ સમયે આવ્યું છે જ્યારે પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલાએ ખીણમાં ઊંડા ઘા છોડી દીધા હતા. પરંતુ બદલો લેવા અથવા ભાગી જવાનો માર્ગ અપનાવવાને બદલે, ટ્રસ્ટે કરુણા દ્વારા પુનર્નિર્માણનો માર્ગ પસંદ કર્યો. અનંતનાગમાં પ્રસ્તાવિત “માનવતા કા મંદિર” ફક્ત એક ધાર્મિક સ્થળ નહીં પરંતુ એક જીવંત સામાજિક ઇકોસિસ્ટમ હશે જ્યાં મહિલાઓને સશક્ત બનાવવામાં આવશે, બાળકોને શિક્ષિત કરવામાં આવશે અને દરેકને ભેદભાવ વિના આરોગ્ય સેવાઓ મળશે.
ટ્રસ્ટ બીજું શું કરશે?
મંદિર સંકુલની સાથે, ટ્રસ્ટ અનેક સામાજિક સુવિધાઓ સ્થાપિત કરશે, તેને સંપૂર્ણ સમુદાય કલ્યાણ કેન્દ્રમાં ફેરવશે. આમાં મહિલાઓ માટે સીવણ, ભરતકામ અને ડિજિટલ સાક્ષરતા જેવા વ્યાવસાયિક તાલીમ કેન્દ્રો તેમજ યુવાનો માટે કૌશલ્ય વિકાસ અને ઉદ્યોગસાહસિકતા કાર્યક્રમોનો સમાવેશ થશે. એક શાળા એકમ મફત શૈક્ષણિક સામગ્રીનું વિતરણ કરશે, ટ્યુશનનું સંચાલન કરશે અને સમાવિષ્ટ શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપશે, જ્યારે આરોગ્ય શિબિરો સાપ્તાહિક તપાસ, દવાઓ અને કાઉન્સેલિંગ પ્રદાન કરશે. આ ફક્ત દાન નથી, પરંતુ એક માળખાગત સશક્તિકરણ છે – જે ભારતીય મૂલ્યો પર આધારિત આત્મનિર્ભર અને સમાવિષ્ટ વિકાસનું મોડેલ બની શકે છે.
ફિરદોસ બાબાએ નિમણૂક પર શું કહ્યું?
તેમની નિમણૂક પર પ્રતિક્રિયા આપતા, ફિરદોસ બાબા કહે છે, “હું એક મુસ્લિમ છું, અને મને સાંઈ બાબા મંદિરની સેવા કરવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે. આ વાસ્તવિક ભારત છે – જ્યાં તમારું કાર્ય તમારા નામ કરતાં મોટું છે, અને તમારી ઓળખ કરતાં તમારી કરુણા. પહેલગામના દુ:ખનો અમારો જવાબ નફરત નહીં, પરંતુ સંવાદિતા છે. કાશ્મીર સેવા સંઘ દ્વારા, અમે હંમેશા માનતા આવ્યા છીએ કે ખીણને શસ્ત્રોની નહીં, કૌશલ્યની જરૂર છે. આજે તે સ્વપ્ન ‘માનવતા કે મંદિર’ ના રૂપમાં સાકાર થઈ રહ્યું છે. તે માત્ર એક મંદિર નથી, પરંતુ એક સામાજિક ક્રાંતિ બની રહી છે.”
મહિલા અધિકાર કાર્યકર્તા પણ ટ્રસ્ટી
ગુજરાતની મહિલા અધિકાર કાર્યકર્તા અને સમાન નાગરિક સંહિતા મુસદ્દા સમિતિના સભ્ય, ગીતા શ્રોફ પણ આ પ્રોજેક્ટના ટ્રસ્ટી છે અને મહિલા-કેન્દ્રિત પહેલનું નેતૃત્વ કરશે. તેમનું માનવું છે કે આ કેન્દ્ર વિશ્વને કાશ્મીરી મહિલાઓને પીડિતો તરીકે નહીં, પણ પરિવર્તનકર્તા તરીકે જોવા માટે એક નવું દ્રષ્ટિકોણ આપશે. “હવે કાશ્મીરની મહિલાઓને ફક્ત પીડિત તરીકે નહીં, પરંતુ એક નવા ભારતના નિર્માતા તરીકે જોવામાં આવશે. અહીં ટાંકાવામાં આવેલ દરેક ટાંકા આશાના દોરથી બંધાયેલા હશે. પોતાના માટે, પોતાના બાળકો માટે અને ભારત માટે. તેમની હાજરી એ પણ દર્શાવે છે કે આ પ્રોજેક્ટ ફક્ત એક ધાર્મિક પહેલ નથી, પરંતુ રાષ્ટ્રીય નીતિની સંવેદનશીલતા સાથે સ્થાનિક ભાવનાનું સંયોજન છે.