SAARC: સાર્કને બાજુ પર રાખવાનું કાવતરું, શું ચીન-પાકિસ્તાન એક નવું પ્લેટફોર્મ બનાવશે? આ દેશોને જોડવાની તૈયારીઓ

SAARC: દક્ષિણ એશિયામાં રાજદ્વારી ગતિવિધિઓ તેજ થઈ ગઈ છે. પાકિસ્તાન અને ચીન એક નવા પ્રાદેશિક સંગઠનની યોજના પર સાથે મળીને કામ કરી રહ્યા છે, જે દક્ષિણ એશિયન સહયોગ સંગઠન (SAARC) ને બદલી શકે છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, આ નવા સંગઠન દ્વારા, પ્રાદેશિક દેશોને એક કરીને વેપાર અને કનેક્ટિવિટી વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે. ખાસ વાત એ છે કે ભારતને આ પ્લેટફોર્મમાં જોડાવા માટે આમંત્રણ આપવાની યોજના છે.

ઇસ્લામાબાદમાં રાજદ્વારી સૂત્રોને ટાંકીને, પાકિસ્તાનના અખબાર ‘એક્સપ્રેસ ટ્રિબ્યુન’ એ દાવો કર્યો છે કે આ નવા સંગઠન અંગે ચીન અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વાતચીત અંતિમ તબક્કામાં છે. બંને દેશો માને છે કે દક્ષિણ એશિયામાં ટકાઉ વિકાસ અને પરસ્પર જોડાણ માટે આવી સંસ્થા જરૂરી છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ સંગઠનનું માળખું કંઈક અંશે સાર્ક જેવું હશે, પરંતુ તેમાં ચીનની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા હશે.

બાંગ્લાદેશની ભૂમિકા પર પણ પ્રશ્નો

અહેવાલ મુજબ, તાજેતરમાં ચીનના કુનમિંગ શહેરમાં પાકિસ્તાન, ચીન અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે ત્રિપક્ષીય બેઠક યોજાઈ હતી. આને આ નવા સંગઠનની તૈયારી તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે. જોકે, બાંગ્લાદેશે કોઈપણ રાજકીય જોડાણનો ભાગ બનવાનો ઇનકાર કર્યો છે. બાંગ્લાદેશના વિદેશ સલાહકાર તૌહીદ હુસૈને કહ્યું કે આ બેઠક ફક્ત એક સામાન્ય વાતચીત હતી, કોઈ જોડાણ બનાવવાની કોઈ યોજના નથી.

આ દેશોને સામેલ કરવાની તૈયારી

સૂત્રો કહે છે કે આ પ્રસ્તાવિત સંગઠનમાં ભારત, શ્રીલંકા, માલદીવ અને અફઘાનિસ્તાનને સામેલ કરવાની યોજના છે. આ દ્વારા વેપાર, કનેક્ટિવિટી અને પ્રાદેશિક સહયોગ વધારવાનું કહેવામાં આવી રહ્યું છે. જોકે, ભારત અને ચીન વચ્ચેના વર્તમાન તણાવ અને પાકિસ્તાનના જૂના વલણને જોતાં, તેમાં ભારતની ભૂમિકા પર પ્રશ્નો ઉભા થઈ રહ્યા છે.

સાર્કની નિષ્ક્રિયતા એક બહાનું બની ગયું?

સાર્ક સંગઠન છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી નિષ્ક્રિય છે. 2014 થી તેનું કોઈ શિખર સંમેલન યોજાયું નથી. 2016 માં ઇસ્લામાબાદમાં સાર્ક પરિષદ યોજાવાની હતી, પરંતુ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ઉરી હુમલા પછી, ભારતે તેમાં જોડાવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. આ પછી, બાંગ્લાદેશ, ભૂતાન અને અફઘાનિસ્તાને પણ પરિષદનો બહિષ્કાર કર્યો હતો. ત્યારથી આ સંગઠન સ્થિર છે.

ચીન-પાકિસ્તાન વ્યૂહરચના પર પ્રશ્નો ઉભા થયા

નિષ્ણાતો માને છે કે ચીન અને પાકિસ્તાન નવા સંગઠન દ્વારા દક્ષિણ એશિયામાં ભારતની ભૂમિકાને નબળી પાડવા માંગે છે. જોકે તેમાં ભારતને સામેલ કરવાની ચર્ચા થઈ રહી છે, પરંતુ ભારત આ પ્લેટફોર્મનો ભાગ બને છે કે નહીં તે જોવાનું બાકી છે. વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં, વિશ્વની નજર આ નવા રાજદ્વારી પગલા પર ટકેલી છે.