Pakistan: પાકિસ્તાન અને ઈરાન તેમના સંબંધો મજબૂત બનાવી રહ્યા છે. બંને દેશોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ તાજેતરમાં મળ્યા હતા, જેમાં રાજકીય, આર્થિક અને સુરક્ષા સહયોગ અંગે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. ઈરાને સાઉદી-પાકિસ્તાન સંરક્ષણ કરારને એક સકારાત્મક પગલું ગણાવ્યું હતું. તેણે એમ પણ કહ્યું હતું કે આ પ્રદેશ સામાન્ય દુશ્મનો અને પડકારોનો સામનો કરી રહ્યો છે, જેના કારણે મુસ્લિમ દેશોએ નક્કર અને વ્યાપક પગલાં લેવા જરૂરી છે.
પાકિસ્તાન ઈરાન સાથે તેની મિત્રતા સતત વિકસાવી રહ્યું છે. આના કારણે ઈરાનની સુપ્રીમ નેશનલ સિક્યુરિટી કાઉન્સિલ (SNSC) ના સચિવ અલી લારીજાની અને પાકિસ્તાનના ગૃહમંત્રી સૈયદ મોહસીન નકવી વચ્ચે તાજેતરમાં બેઠક થઈ હતી. બંને દેશોએ દ્વિપક્ષીય સહયોગ વધારવાની ચર્ચા કરી. બેઠક દરમિયાન, વરિષ્ઠ ઈરાની અને પાકિસ્તાની અધિકારીઓએ રાજકીય, આર્થિક અને સુરક્ષા ક્ષેત્રોમાં દ્વિપક્ષીય સહયોગને મજબૂત બનાવવાની યોજનાઓ પર ચર્ચા કરી.
નકવી ECO (આર્થિક સહયોગ સંગઠન) ગૃહમંત્રીઓની બેઠકમાં હાજરી આપવા માટે ઈરાનમાં હતા. બેઠક દરમિયાન, બંને પક્ષોએ સામાન્ય પડકારોનો સામનો કરવા માટે ગાઢ સહયોગની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો.
તેમણે સાઉદી-પાકિસ્તાન કરાર વિશે શું કહ્યું?
દરમિયાન, લારીજાનીએ પાકિસ્તાન અને સાઉદી અરેબિયા વચ્ચેના તાજેતરના વ્યૂહાત્મક કરારને સામાન્ય ખતરાઓનો સામનો કરવા માટે એક સમજદાર અને સકારાત્મક પગલું ગણાવ્યું. લારીજાનીએ કહ્યું કે આ પ્રદેશ સામાન્ય દુશ્મનો અને પડકારોનો સામનો કરી રહ્યો છે, જેના માટે મુસ્લિમ દેશોએ નક્કર અને વ્યાપક પગલાં લેવાની જરૂર છે.
તેમણે સુરક્ષા, સંરક્ષણ, રાજકીય અને ખાસ કરીને આર્થિક ક્ષેત્રોમાં સહયોગ મજબૂત કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. લારીજાનીએ ઇઝરાયલ સાથેના ઈરાનના 12 દિવસના યુદ્ધ દરમિયાન પાકિસ્તાનના વલણની પ્રશંસા કરી હતી. બીજી તરફ, નકવીએ બંને દેશો વચ્ચેના ઐતિહાસિક, સાંસ્કૃતિક અને સુરક્ષા સંબંધોને ઊંડા અને મજબૂત ગણાવ્યા હતા.
આ પહેલા, સુપ્રીમ લીડર ખામેનીના નજીકના વિશ્વાસુ ઈરાની જનરલ સફાવીનું પાકિસ્તાન અને સાઉદી અરેબિયા વચ્ચેના સંરક્ષણ કરાર અંગે નિવેદન સામે આવ્યું હતું. તેમણે સંરક્ષણ કરાર વિશે વિસ્તૃત વાત કરી, તેને સકારાત્મક વિકાસ ગણાવ્યો અને નોંધ્યું કે આ ક્ષેત્રમાં અમેરિકાનો પ્રભાવ ઘટી રહ્યો છે. સફાવીએ કહ્યું કે આ સ્થિતિમાં, આપણે પ્રાદેશિક ઇસ્લામિક જોડાણ સ્થાપિત કરી શકીએ છીએ.
સરહદ અને આતંકવાદ પર ચર્ચા
પાકિસ્તાનના ગૃહમંત્રી મોહસીન નકવીએ સરહદ વ્યવસ્થાપનને મજબૂત બનાવવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો, તેમજ આતંકવાદ અને ડ્રગ હેરફેર સામે ઈરાન સાથે સહયોગ વધારવાની જરૂર પર ભાર મૂક્યો. બેઠકમાં આતંકવાદ વિરોધી કામગીરી, માદક દ્રવ્યોના વિરોધી પ્રયાસો અને સરહદ વ્યવસ્થાપનમાં સુધારો કરવા અંગે ચર્ચા કરવામાં આવી.
સંયુક્ત સમિતિની રચના પર કરાર
ઓક્ટોબરની શરૂઆતમાં, પાકિસ્તાન અને ઈરાન સરહદ વેપાર અને લોજિસ્ટિક્સ મુદ્દાઓને ઉકેલવા માટે એક સંયુક્ત સમિતિ બનાવવા સંમત થયા હતા. બંને દેશો લગભગ 900 કિલોમીટરની સરહદ શેર કરે છે. બંને દેશો પ્રાદેશિક જોડાણ અને આર્થિક એકીકરણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પરિવહન અને ઉર્જા ક્ષેત્રોમાં સહયોગ માટે આ વિસ્તારનો ઉપયોગ કરવા માંગે છે. તાજેતરના મહિનાઓમાં, ઇસ્લામાબાદ અને તેહરાને દ્વિપક્ષીય વેપારને $10 બિલિયન સુધી વધારવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી છે.
શું પાકિસ્તાન પરમાણુ સુરક્ષાની ગેરંટી આપશે?
સાઉદી અરેબિયા અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના સંરક્ષણ કરાર પછી, એવું કહેવામાં આવી રહ્યું હતું કે સાઉદી અરેબિયા હવે પાકિસ્તાનના પરમાણુ છત્ર હેઠળ આવશે. આ પછી, જેમ જેમ ઈરાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સંરક્ષણ સહિત વિવિધ ક્ષેત્રોમાં ભાગીદારી વિસ્તરતી જાય છે, તેમ તેમ પ્રશ્નો ઉભા થયા છે કે શું સાઉદી અરેબિયાની જેમ ઈરાન પણ પાકિસ્તાન પાસેથી પરમાણુ સુરક્ષા ગેરંટી માંગશે.
કરાર પછી પાકિસ્તાનના સંરક્ષણ પ્રધાન ખ્વાજા આસિફે એક પાકિસ્તાની ન્યૂઝ ચેનલ પર જણાવ્યું હતું કે પાકિસ્તાનની પરમાણુ ક્ષમતાઓ રિયાધને ઉપલબ્ધ કરાવી શકાય છે. જોકે, આસિફે પાછળથી પત્રકાર મેહદી હસન સાથેની મુલાકાતમાં જણાવ્યું હતું કે સંરક્ષણ કરાર હેઠળ પાકિસ્તાન સાઉદી અરેબિયાને તેના પરમાણુ શસ્ત્રો પૂરા પાડી રહ્યું નથી.