Iran: ઈરાન અમેરિકા-ઈઝરાયલ સામે નાટો જેવું જૂથ બનાવવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે, પાયો ચીનમાં નાખવામાં આવ્યો 

Iran: ઈરાન SCO સમિટમાં અમેરિકા અને ઈઝરાયલ સામે નાટો જેવું સુરક્ષા જોડાણ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ લઈને આવ્યું છે. આ જોડાણ લશ્કરી હુમલાઓ અને આતંકવાદ સામે લડવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. ચીન અને રશિયાના સમર્થનથી ઈરાન આર્થિક અને લશ્કરી લાભ મેળવી શકે છે. આ પગલું પશ્ચિમી દેશોમાં ચિંતા વધારી શકે છે, કારણ કે તે તેમની સર્વોપરિતાને પડકારી શકે છે.

SCO 2025 (શાંઘાઈ સહકાર સંગઠન) સમિટ ઓગસ્ટમાં ચીનના તિયાનજિનમાં પૂર્ણ થશે. આ સમિટમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લેવામાં આવી રહ્યા છે, જેના માટે બેઠકોનો એક રાઉન્ડ શરૂ થયો છે. ઈરાનના વિદેશ પ્રધાન અબ્બાસ અરાઘચી પણ તેમાં ભાગ લેવા પહોંચ્યા હતા, જ્યાં તેમણે સભ્ય દેશો સામે એક ખાસ યોજના બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. જેની રચના અમેરિકા-ઈઝરાયલની સાથે ઘણા પશ્ચિમી દેશોમાં ભય પેદા કરી શકે છે.

ઈરાનના વિદેશ પ્રધાન અબ્બાસ અરાઘચીએ ચીનમાં SCO ખાતે ચીન અને રશિયા સહિત જૂથના દેશો વચ્ચે સુરક્ષા સંકલનનો આગ્રહ કર્યો છે. મેહર ન્યૂઝ એજન્સીના જણાવ્યા અનુસાર, મંગળવારે SCO બેઠકમાં અરાઘચીએ લશ્કરી આક્રમણ, તોડફોડ પ્રવૃત્તિઓ, રાજ્ય આતંકવાદ અને સભ્ય દેશોના રાષ્ટ્રીય સાર્વભૌમત્વના ઉલ્લંઘનના પ્રતિભાવો પર દેખરેખ, દસ્તાવેજીકરણ અને સંકલન માટે કાયમી પદ્ધતિની સ્થાપનાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો.

SCOમાં 10 સભ્ય દેશો છે – ભારત, ચીન, રશિયા, ઈરાન, કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન, પાકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન, ઉઝબેકિસ્તાન અને બેલારુસ. બેલારુસ 2024 માં જ આ જૂથનો ભાગ બન્યો.

શું ઈરાન નાટો જેવું સંગઠન બનાવવા માંગે છે?

અરાઘચીએ સમિટમાં બેઇજિંગ અને મોસ્કો સાથે તેહરાનના વધતા સંબંધો પર ભાર મૂક્યો હતો, જે તાજેતરના ઇઝરાયલ સાથેના સંઘર્ષ પછી ગાઢ બન્યા છે. ચીનનો ટેકો ઈરાનને મહત્વપૂર્ણ આર્થિક અને લશ્કરી ટેકો પૂરો પાડે છે જે યુએસ દ્વારા લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધો અને નિયંત્રણ પ્રયાસોને નબળી પાડી શકે છે.

હવે આ 10 દેશોને સુરક્ષા સંગઠન બનાવવાની અરાઘચીની માંગનો સીધો હેતુ પશ્ચિમી દેશોના નાટો જેવા જોડાણોનો વિકલ્પ બનાવવાનો છે. જો SCO સભ્ય દેશો આમ કરવામાં સફળ થાય છે, તો તેના 10 દેશો સુરક્ષા માટે એકબીજાને સહયોગ કરશે, જેથી કોઈપણ વધતા ખતરાના કિસ્સામાં, આ દેશો તેમના સભ્ય દેશમાં પોતાના સૈનિકો મોકલી શકે. નાટો એક ખૂબ જ શક્તિશાળી સંગઠન હોવા છતાં, આ હિલચાલ ઇઝરાયલ જેવા દેશો માટે મોટો ખતરો સાબિત થઈ શકે છે.

ઈરાન માટે SCOનું મહત્વ

ઈરાન માટે, SCO સભ્યપદ પશ્ચિમી દેશોની બહાર રાજદ્વારી અને આર્થિક સંબંધો માટે માર્ગ ખોલે છે, જે તેહરાનને તેના વર્તમાન એકલતામાંથી બહાર આવવામાં મદદ કરે છે. ગયા અઠવાડિયે, ઇઝરાયલ-યુએસએ દ્વારા તેના પરમાણુ સ્થાપનો પર હુમલા પછી બ્રાઝિલમાં BRICS સમિટમાં ઈરાનને મોટો રાજદ્વારી પ્રોત્સાહન મળ્યું. ચીન અને રશિયા બંનેએ એકમતતા દર્શાવી.