hariyana: છેલ્લા એક વર્ષમાં મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ અને ઓડિશામાં ભાજપની સરકારો બની છે. આ ચારેય રાજ્યોમાં ભાજપે મુખ્યમંત્રીની સાથે ડેપ્યુટી સીએમ બનાવ્યા. જો કે હરિયાણામાં પાર્ટીએ નાયબ મુખ્યમંત્રી બનાવવાનો પ્રયોગ કર્યો નથી. આખરે શા માટે?
હરિયાણામાં નવા અને જૂના ચહેરાઓને જોડીને નાયબ સૈનીની નવી કેબિનેટની રચના કરવામાં આવી છે, પરંતુ સરકારમાં ડેપ્યુટી સીએમ એટલે કે નાયબ મુખ્યમંત્રીની ગેરહાજરી ચર્ચાનો વિષય બની રહી છે. ચર્ચાના બે કારણો છે. હિન્દી બેલ્ટના મોટા રાજ્યોમાં જ્યાં ભાજપની સરકાર છે, ત્યાં સીએમની સાથે 2 ડેપ્યુટી સીએમની નિમણૂક કરવામાં આવી છે.
એ જ રીતે, છેલ્લા એક વર્ષમાં જ્યાં પણ ભાજપ પોતાના દમ પર સત્તામાં આવ્યો છે, ત્યાં પક્ષે સમીકરણને થાળે પાડવા માટે 2 ડેપ્યુટી સીએમને તૈનાત કર્યા છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઉઠી રહ્યો છે કે ભાજપે હરિયાણામાં ડેપ્યુટી સીએમ બનાવવાનો પ્રયોગ કેમ ન કર્યો?
એક વર્ષમાં 4 રાજ્યોમાં સરકાર બની, તમામમાં નાયબ
છેલ્લા એક વર્ષમાં 4 રાજ્યોમાં ભાજપની નવી સરકારો બની છે. જેમાં રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ અને ઓડિશાના નામ સામેલ છે. ચારેય રાજ્યોમાં ભાજપની પૂર્ણ બહુમતીની સરકાર છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે આ ચાર રાજ્યોમાં ભાજપે 2-2 ડેપ્યુટી સીએમ બનાવ્યા છે.
મધ્યપ્રદેશમાં મોહન યાદવની સાથે રાજેન્દ્ર શુક્લા અને જગદીશ દેવરા ડેપ્યુટી સીએમ છે. એ જ રીતે રાજસ્થાનમાં ભજનલાલ શર્માની સાથે દિયા કુમારી અને પ્રેમચંદ્ર બૈરવા નાયબ મુખ્યમંત્રી છે. છત્તીસગઢમાં મુખ્યમંત્રી વિષ્ણુદેવ સાઈની સાથે અરુણ સાઓ અને વિજય શર્મા નાયબ મુખ્યમંત્રી છે.
ઓડિશામાં પણ ભાજપ સત્તામાં આવી ગયું છે અને મોહન માંઝીને અહીં મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. માંઝીની સાથે વર્ધન સિંહદેવ અને પાર્વતી પરિદાને ડેપ્યુટી સીએમ બનાવવામાં આવ્યા છે.
તો પછી તેમને હરિયાણામાં ડેપ્યુટી કેમ ન બનાવવામાં આવ્યા?
સવાલ એ છે કે જ્યારે ઓડિશા, રાજસ્થાન અને મધ્યપ્રદેશ જેવા રાજ્યોમાં મુખ્યમંત્રીની સાથે નાયબ મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા હતા, તો હરિયાણામાં કેમ નહીં? કેબિનેટ વિસ્તરણ પહેલા હરિયાણામાં ડેપ્યુટી સીએમ માટે ઘણા નામો પર ચર્ચા થઈ હતી.
બંધારણમાં ઉલ્લેખ નથી પરંતુ 16 રાજ્યોમાં ડેપ્યુટી
ભારતના બંધારણમાં ડેપ્યુટી સીએમ વિશે કોઈ ઉલ્લેખ નથી. બંધારણમાં માત્ર મુખ્યમંત્રી અને મંત્રીમંડળનો જ ઉલ્લેખ છે. જો કે તેમ છતાં દેશના 16 રાજ્યોમાં હજુ પણ નાયબ મુખ્યમંત્રી છે. યુપી, બિહાર, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, ઓડિશા, છત્તીસગઢ, નાગાલેન્ડ, મહારાષ્ટ્ર અને મેઘાલય જેવા રાજ્યોમાં 2-2 ડેપ્યુટી સીએમ છે.
ડેપ્યુટી સીએમ બનાવવામાં ભાજપ કોંગ્રેસ કરતા આગળ છે. કોંગ્રેસ શાસિત હિમાચલ, તેલંગાણા અને કર્ણાટકમાં એક-એક નાયબ મુખ્યમંત્રી છે. તમિલનાડુમાં પિતા એમકે સ્ટાલિન મુખ્યમંત્રી છે, જ્યારે પુત્ર ઉધયનિધિ સ્ટાલિન નાયબ મુખ્યમંત્રી છે.