Canadaમાં ભારતીય વિદ્યાર્થી વિઝા અરજીઓ અને સ્વીકૃતિઓ ઘટી, શું આ કડકાઈને કારણે છે કે કોઈ અન્ય કારણ? 

Canada: કેનેડા સરકાર દ્વારા આંતરરાષ્ટ્રીય વિદ્યાર્થી વિઝા પર લાદવામાં આવેલા તાજેતરના પ્રતિબંધોથી ભારતીયો સૌથી વધુ પ્રભાવિત થયા છે. સરકારી ડેટા અનુસાર, એક સમયે ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ માટે ટોચની પસંદગી રહેતું કેનેડા, હવે અરજીઓ અને સ્વીકૃતિઓ બંનેમાં તીવ્ર ઘટાડો અનુભવી રહ્યું છે.

સમાચાર એજન્સી રોઇટર્સ અનુસાર, કેનેડાએ કામચલાઉ સ્થળાંતરને રોકવા અને વિદ્યાર્થી વિઝા છેતરપિંડી અટકાવવા માટે 2025 થી શરૂ કરીને સતત બીજા વર્ષે આપવામાં આવેલી સ્ટડી પરમિટની સંખ્યામાં ઘટાડો કર્યો છે. ઓગસ્ટ 2025 માં, ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ માટે લગભગ 74 ટકા વિઝા અરજીઓ નકારી કાઢવામાં આવી હતી, જે ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળામાં આશરે 32 ટકા હતી. આનો અર્થ એ થયો કે જ્યારે ત્રણમાંથી એક વિઝા અરજી નકારી કાઢવામાં આવી હતી, ત્યારે હવે ચારમાંથી ત્રણ અરજીઓ નકારી કાઢવામાં આવી રહી છે.

એકંદરે, બધા દેશોમાંથી લગભગ 40 ટકા સ્ટડી વિઝા અરજીઓ નકારી કાઢવામાં આવી હતી, જ્યારે ચીની વિદ્યાર્થીઓ માટે દર 24 ટકા હતો. ઓગસ્ટ 2023 માં ભારતીય અરજદારોની કુલ સંખ્યા 20,900 થી ઘટીને ઓગસ્ટ 2025 માં માત્ર 4,515 થઈ ગઈ, જે લગભગ પાંચ ગણો ઘટાડો દર્શાવે છે.

કેનેડા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ માટે એક મુખ્ય શૈક્ષણિક કેન્દ્ર રહ્યું છે. 10 વર્ષથી વધુ સમયથી, કેનેડા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ માટેનું સૌથી મોટું સ્થળ રહ્યું છે, પરંતુ હવે કેનેડામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં ઘટાડો થવા લાગ્યો છે. 2023 માં બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી તણાવ બાદ આ પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ ગઈ, જ્યારે તત્કાલીન વડા પ્રધાન જસ્ટિન ટ્રુડોએ ભારત પર કેનેડિયન નાગરિકની હત્યામાં સંડોવણીનો આરોપ લગાવ્યો. ભારતે આ આરોપોને સખત રીતે નકારી કાઢ્યા, જેના કારણે બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોમાં બગાડ થયો.

કેનેડા આટલા બધા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓની અરજીઓને કેમ નકારી રહ્યું છે?

2023 માં, કેનેડિયન અધિકારીઓએ નકલી સ્વીકૃતિ પત્રો સાથે સબમિટ કરાયેલી લગભગ 1,550 અભ્યાસ વિઝા અરજીઓનો પર્દાફાશ કર્યો. આમાંના મોટાભાગના કિસ્સાઓ ભારત સાથે જોડાયેલા હોવાનું જાણવા મળ્યું.

ત્યારથી, વિઝા ચકાસણી વધુ કડક કરવામાં આવી છે, અને વિદ્યાર્થીઓ માટે નાણાકીય પાત્રતા મર્યાદા વધારવામાં આવી છે. અહેવાલો અનુસાર, નવી સિસ્ટમ દ્વારા ગયા વર્ષે નકલી સ્વીકૃતિ પત્રોનો ઉપયોગ કરીને સબમિટ કરાયેલી 14,000 સ્ટડી વિઝા અરજીઓ મળી આવી હતી.

વિઝા અસ્વીકાર અંગે ભારતનું શું વલણ છે?

કેનેડાના ઓટાવા સ્થિત ભારતીય દૂતાવાસે અસ્વીકાર દરમાં વધારો સ્વીકાર્યો છે. જોકે, તેણે એમ પણ કહ્યું છે કે સ્ટડી વિઝા આપવાનું કેનેડાનું અધિકારક્ષેત્ર છે. એમ્બેસીએ જણાવ્યું હતું કે વિશ્વના સૌથી પ્રતિભાશાળી વિદ્યાર્થીઓ ભારતમાંથી આવે છે, અને કેનેડિયન સંસ્થાઓ હંમેશા તેમની શૈક્ષણિક શ્રેષ્ઠતાનો લાભ મેળવે છે. અગાઉ, કેનેડિયન વિદેશ પ્રધાન અનિતા આનંદે રોઇટર્સ સાથેની એક મુલાકાતમાં કહ્યું હતું કે સરકાર તેની ઇમિગ્રેશન સિસ્ટમની વિશ્વસનીયતા વિશે ચિંતિત છે, પરંતુ ભારતીય વિદ્યાર્થીઓને આકર્ષવાનું ચાલુ રાખવા માંગે છે.

કેનેડાએ તેની તપાસ કેવી રીતે કડક કરી છે?

શિક્ષણ સલાહકારો કહે છે કે ચકાસણી હવે પહેલા કરતાં વધુ કડક છે, અને અધિકારીઓ વિદ્યાર્થીઓના નાણાકીય અને શૈક્ષણિક ઓળખપત્રોની સંપૂર્ણ તપાસ કરે છે. વિઝા સપોર્ટ સંસ્થા બોર્ડર પાસના માઈકલ પીટ્રોકાર્લોએ સમજાવ્યું કે બેંક સ્ટેટમેન્ટ પૂરું પાડવું પૂરતું નથી; વિદ્યાર્થીઓએ હવે તેમના ભંડોળના સ્ત્રોત વિશે વિગતવાર માહિતી પ્રદાન કરવાની જરૂર છે.

દરમિયાન, સીબીસી ન્યૂઝના અહેવાલ મુજબ, ઓટાવા ભારત અને બાંગ્લાદેશના કામચલાઉ વિઝાના જૂથને રદ કરવા માટે નવી સત્તાઓ માંગી રહ્યું છે, જેમાં વિઝા છેતરપિંડી અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે. આ હેતુ માટે પ્રસ્તાવિત બિલ, બિલ સી-૧૨, સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું છે, જે વ્યાપક સરહદ કાયદા પેકેજ, બિલ સી-૨ નો ભાગ છે.

દરમિયાન, ભારત અને કેનેડા વચ્ચેના સંબંધો સુધારવા માટે પણ પ્રયાસો ચાલી રહ્યા છે. જૂન 2025 માં G-7 સમિટ દરમિયાન વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની કેનેડા મુલાકાત અને વડા પ્રધાન માર્ક કાર્ની સાથેની તેમની મુલાકાત બાદ, બંને દેશોએ એકબીજાની રાજધાનીઓમાં નવા હાઇ કમિશનરોની નિમણૂક કરી.