Census: વ્યક્તિઓની ગણતરી ફેબ્રુઆરી 2027માં પૂર્ણ થઈ શકે છે. વસ્તી ગણતરી બે તબક્કામાં પૂર્ણ થાય છે. પ્રથમ તબક્કામાં, 1 એપ્રિલથી 30 સપ્ટેમ્બર સુધી, પરિવારો પાસે ઉપલબ્ધ ઘરો, પશુઓ, વાહનો અને મહત્વપૂર્ણ સંસાધનોનો ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવે છે. તે પછી બીજા તબક્કામાં 7 ફેબ્રુઆરીથી આવતા વર્ષે 28 ફેબ્રુઆરી સુધી વ્યક્તિઓની ગણતરી શરૂ થશે.
વસ્તી ગણતરી, જે ત્રણ વર્ષ વિલંબિત છે, 2027 પહેલા હાથ ધરવી મુશ્કેલ લાગે છે. વસ્તી ગણતરી માટે 30 લાખ કર્મચારીઓને તાલીમ આપવામાં આવનાર છે અને આ કર્મચારીઓ માટે ડેટા એકત્ર કરવા માટે ટેબ (ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો) ખરીદવાની પ્રક્રિયા પણ હજુ શરૂ થઈ નથી.
વસ્તી ગણતરી કર્મચારીઓની તાલીમ
જો આપણે વસ્તી ગણતરી 2021 ની તૈયારીઓ પર નજર કરીએ તો, માસ્ટર ટ્રેનર્સની તાલીમ ઓક્ટોબર 2019 માં જ શરૂ થઈ ગઈ હતી. બાદમાં, આ માસ્ટર ટ્રેનર્સની મદદથી 30 લાખ વસ્તીગણતરી કાર્યકરોને તાલીમ આપવાની હતી, પરંતુ કોવિડ રોગચાળા અને પછી સતત ચૂંટણીઓને કારણે, આ કાર્ય સ્થગિત થઈ ગયું.
વસ્તી ગણતરી કેટલા તબક્કામાં હાથ ધરવામાં આવે છે?
વસ્તી ગણતરી બે તબક્કામાં હાથ ધરવામાં આવે છે. વસ્તી ગણતરીનો પ્રથમ તબક્કો 1 એપ્રિલ, 2020થી શરૂ થવાનો હતો, બીજો તબક્કો 7 ફેબ્રુઆરી, 2021થી શરૂ થવાનો હતો. 2019-20ના બજેટમાં, વસ્તી ગણતરી માટે રૂ. 8,754 કરોડ અને રાષ્ટ્રીય વસ્તી રજિસ્ટર (NPR) તૈયાર કરવા માટે રૂ. 3,941 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા હતા.
ભારતમાં વસ્તી ગણતરી ક્યારે થશે?
સ્વાભાવિક છે કે, જો 2025-26ના બજેટમાં વસ્તી ગણતરી માટે યોગ્ય બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું હોય તો પણ વસ્તી ગણતરીના કર્મચારીઓની તાલીમનો કાર્યક્રમ જુલાઈ 2025 પછી જ શરૂ કરવામાં આવશે. આ પછી, 2026 માં 1 એપ્રિલથી 30 સપ્ટેમ્બરની વચ્ચે પ્રથમ તબક્કામાં ઘરોની વસ્તી ગણતરી થઈ શકે છે. ત્યારપછી વ્યક્તિઓની ગણતરીનું કામ ફેબ્રુઆરી 2027માં પૂર્ણ કરી શકાશે.
પ્રથમ વખત વસ્તી ગણતરી ક્યારે હાથ ધરવામાં આવી હતી?
1881 થી દર 10 વર્ષે હાથ ધરવામાં આવતી વસ્તી ગણતરીમાં વિલંબ થયો હોય તેવું આ પ્રથમ વખત નથી. આ પહેલા 1941માં બીજા વિશ્વયુદ્ધને કારણે, 1961માં ચીન સાથેના યુદ્ધને કારણે અને 1971માં પાકિસ્તાન સાથેના યુદ્ધને કારણે વસ્તી ગણતરી કરવામાં આવી હતી.