Bangladeshના તમામ મુખ્ય બંદરો ચીનને સોંપવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે; ચૂંટણી પહેલા યુનુસ સોદો કરશે

Bangladesh: બાંગ્લાદેશ સરકાર ચિત્તાગોંગ બંદરના ત્રણ ટર્મિનલ વિદેશી કંપનીઓને સોંપી રહી છે, જેનાથી દેશના 92% આયાત અને નિકાસ કામગીરી ખાનગી હાથમાં રહી જશે. ચૂંટણી પહેલા રાજકીય પક્ષો અને વ્યાપારી સંગઠનો આ નિર્ણયનો સખત વિરોધ કરી રહ્યા છે. શિપિંગ મંત્રાલયના વરિષ્ઠ સચિવ મોહમ્મદ યુસુફે જણાવ્યું હતું કે વિદેશી કંપનીઓ સાથે કરારો આ વર્ષે ડિસેમ્બર સુધીમાં કરવામાં આવશે.

બાંગ્લાદેશ સરકાર દેશના સૌથી મોટા અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ બંદર, ચિત્તાગોંગ બંદરના ત્રણ મુખ્ય ટર્મિનલને કામગીરી માટે વિદેશી કંપનીઓને સોંપવા જઈ રહી છે. ચૂંટણી પહેલા બાંગ્લાદેશના મુખ્ય બંદરો ચીનને સોંપવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. આ બંદર દેશના 92% આયાત અને નિકાસ વેપારનું સંચાલન કરે છે. રાજકીય પક્ષો અને સ્થાનિક વ્યાપારી સંગઠનોએ આ નિર્ણય સામે ચિંતા અને ઉગ્ર વિરોધ વ્યક્ત કર્યો છે.

આ અહેવાલ બંદરો અને નૌકાદળના થાણાઓ અંગે બાંગ્લાદેશ અને ચીન વચ્ચે વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીના મજબૂતીકરણ પર પ્રકાશ પાડે છે. ચીન બાંગ્લાદેશમાં માળખાગત સુવિધાઓમાં મોટા પાયે રોકાણ કરી રહ્યું છે.

ચીન સાથે ચિત્તાગોંગ બંદરનો સોદો

આ બાંગ્લાદેશનું સૌથી મોટું અને વ્યસ્ત બંદર છે. ચીન બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ (BRI) હેઠળ આ બંદરમાં ભારે રોકાણ કરી રહ્યું છે. વધુમાં, ચીને આ વિસ્તારમાં $350 મિલિયનનું રોકાણ કરીને એક ખાસ ઔદ્યોગિક આર્થિક ક્ષેત્ર સ્થાપિત કરવા માટે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. આ રોકાણ ચીનને બંગાળની ખાડીમાં તેની વ્યૂહાત્મક હાજરીને મજબૂત બનાવવાની મંજૂરી આપશે.

ડિસેમ્બર સુધીમાં હસ્તાક્ષર

12 ઓક્ટોબરના રોજ રાજધાની ઢાકામાં આયોજિત એક સેમિનારમાં, શિપિંગ મંત્રાલયના વરિષ્ઠ સચિવ, મોહમ્મદ યુસુફે જણાવ્યું હતું કે લાલડિયા અને ન્યૂ મૂરિંગ કન્ટેનર ટર્મિનલ્સ (ચટ્ટાગોંગ) અને પાનગાંવ ટર્મિનલ (કેરાનીગંજ, ઢાકામાં) ના સંચાલન માટે વિદેશી કંપનીઓ સાથે કરાર આ વર્ષે ડિસેમ્બર સુધીમાં કરવામાં આવશે.

તેમણે કહ્યું કે લાલડિયા ટર્મિનલ 30 વર્ષ માટે વિદેશી કંપનીને લીઝ પર આપવામાં આવશે, જ્યારે અન્ય બે કન્ટેનર ટર્મિનલ 25 વર્ષ માટે લીઝ પર આપવામાં આવશે.

આકરી ટીકા

આ પગલાની રાજકીય પક્ષો, ખાસ કરીને BNP અને જમાત-એ-ઇસ્લામી, અને બાંગ્લાદેશ ગાર્મેન્ટ મેન્યુફેક્ચરર્સ એન્ડ એક્સપોર્ટર્સ એસોસિએશન (BGMEA) અને બાંગ્લાદેશ નીટવેર મેન્યુફેક્ચરર્સ એન્ડ એક્સપોર્ટર્સ એસોસિએશન (BKMEA) જેવા વ્યાપારી સંગઠનો તરફથી આકરી ટીકા થઈ છે.

BNPના કાર્યકારી પ્રમુખ તારિક રહેમાને 18 મેના રોજ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે ચટ્ટોગ્રામ બંદરનું સંચાલન વિદેશી કંપનીઓને સોંપવું એ કોઈપણ વચગાળાની સરકારની જવાબદારી નથી. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે આટલો મોટો નિર્ણય ફક્ત લોકશાહી રીતે ચૂંટાયેલી સંસદ અથવા સરકાર દ્વારા જ લેવો જોઈએ.

તેવી જ રીતે, જમાત-એ-ઇસ્લામીના અમીર શફીકુર રહેમાને 25 મેના રોજ મૌલવીબજારમાં એક બેઠક દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે તેમનો પક્ષ પોર્ટ કામગીરી વિદેશી કંપનીઓને સોંપવાના નિર્ણયનો વિરોધ કરે છે અને તેને રાષ્ટ્રીય હિતોની વિરુદ્ધ માને છે.

આટલી ઉતાવળ શા માટે?

શનિવારે, અર્થશાસ્ત્રી પ્રોફેસર અનુ મોહમ્મદે કહ્યું હતું કે ટેન્ડર વિના ન્યૂ મૂરિંગ ટર્મિનલ વિદેશી કંપનીને સોંપવાથી દેશ માટે સુરક્ષા જોખમ ઊભું થાય છે. તેમણે સરકારના સલાહકારોની ટીકા કરતા કહ્યું, “જો બંદરની ક્ષમતા વધારવાની જરૂર હોય, તો આગામી ચૂંટાયેલી સરકારે તે કરવું જોઈએ. ઉતાવળ શા માટે?” તેમણે પ્રશ્ન કર્યો કે શું બંદરને વિદેશી કંપનીને સોંપવાની કોઈ લેખિત પ્રતિબદ્ધતા હતી. તેમણે કહ્યું કે દેશની સુરક્ષા સાથે સંબંધિત કોઈપણ રાષ્ટ્રીય સંપત્તિ ક્યારેય વિદેશીઓને સોંપવી જોઈએ નહીં.

યુસુફે સોદાના ફાયદાઓ વર્ણવ્યા

આ ટીકાઓનો જવાબ આપતા, શિપિંગ સચિવ યુસુફે જણાવ્યું હતું કે આનાથી કોઈ વ્યૂહાત્મક કે ભૌગોલિક ખતરો નહીં હોય, કારણ કે વિદેશી ઓપરેટરો પહેલાથી જ શ્રીલંકા અને ભારતમાં બંદરોનું સંચાલન કરે છે, અને ત્યાં કોઈ સમસ્યા નથી.

યુસુફે વર્તમાન બિનકાર્યક્ષમતાઓનો ઉલ્લેખ કરીને જણાવ્યું હતું કે બાંગ્લાદેશમાં સરેરાશ લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચ 15% છે, જે વૈશ્વિક સરેરાશ 7% છે. જહાજોને ચિત્તાગોંગ બંદર સુધી પહોંચવામાં ચાર દિવસ લાગે છે, જે શ્રીલંકામાં એક દિવસ કરતા ઓછો સમય લાગે છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યારે વિદેશી કંપનીઓના આગમનથી કન્ટેનરનો ખર્ચ પ્રતિ કન્ટેનર $170 થી $180 સુધી વધશે, ત્યારે જહાજના ટર્નઅરાઉન્ડ સમયને એક દિવસ પણ ઘટાડવાથી વ્યવસાયોને દરરોજ આશરે $15,000 ની બચત થશે.