Aravalli case: સુપ્રીમ કોર્ટે પોતાના નિર્ણય પર સ્ટે આપ્યો, કેન્દ્ર અને રાજ્યોને નોટિસ ફટકારી

Aravalli case: અરવલ્લી પર્વતોની વ્યાખ્યા અંગેના વિવાદ વચ્ચે, સુપ્રીમ કોર્ટે આ મુદ્દા પર સ્વતઃ સંજ્ઞાન લીધું. 20 નવેમ્બરના રોજ, કોર્ટે અરવલ્લી પર્વતો અને પર્વતમાળાઓ માટે એક સમાન વ્યાખ્યા સ્વીકારી હતી. કોર્ટે હવે આ નિર્ણય પર સ્ટે આપ્યો છે. આ કેસમાં આગામી સુનાવણી 21 જાન્યુઆરીએ થશે.

અરવલ્લી કેસમાં સુપ્રીમ કોર્ટે 20 નવેમ્બરના પોતાના નિર્ણય પર સ્ટે આપ્યો છે. કોર્ટે કેન્દ્ર સરકાર અને રાજ્ય સરકારોને નોટિસ જારી કરીને તેમનો જવાબ માંગ્યો છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતની અધ્યક્ષતામાં ત્રણ સભ્યોની બેન્ચે સુનાવણી હાથ ધરી હતી. આગામી સુનાવણી 21 જાન્યુઆરીએ થશે.

20 નવેમ્બરના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે અરવલ્લી પર્વતો અને પર્વતમાળાઓ માટે એક સમાન વ્યાખ્યા સ્વીકારી હતી. તેણે દિલ્હી, હરિયાણા, રાજસ્થાન અને ગુજરાતમાં ફેલાયેલા અરવલ્લી ક્ષેત્રમાં નવા ખાણકામ લીઝની ફાળવણી પર સ્ટે મૂક્યો હતો જ્યાં સુધી નિષ્ણાત રિપોર્ટ ન મળે.

કોર્ટે પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલયની સમિતિની ભલામણો સ્વીકારી હતી. સમિતિ અનુસાર, અરવલ્લી ટેકરીઓને ઓળખાયેલા અરવલ્લી જિલ્લાઓમાં કોઈપણ ભૂમિ સ્વરૂપ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવશે જેની ઊંચાઈ સ્થાનિક સૌથી નીચા બિંદુથી 100 મીટર કે તેથી વધુ હોય. અરવલ્લી પર્વતમાળાને એકબીજાથી 500 મીટરની અંદર બે કે તેથી વધુ આવી ટેકરીઓના સમૂહ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવશે.

કોર્ટે શું કહ્યું?

સોમવારની સુનાવણી દરમિયાન, CJI એ કહ્યું, “અમે સમિતિની ભલામણો અને આ કોર્ટના નિર્દેશોને હાલ પૂરતો મુલતવી રાખવાનું જરૂરી માનીએ છીએ. સમિતિની રચના ન થાય ત્યાં સુધી આ સ્ટે અમલમાં રહેશે.” સુપ્રીમ કોર્ટે તેના આદેશમાં જણાવ્યું હતું કે 21 જાન્યુઆરી માટે નોટિસ જારી કરવામાં આવે.

કોર્ટે કહ્યું, “અમે સમિતિની ભલામણો અને આ કોર્ટના નિર્દેશોને હાલ પૂરતો મુલતવી રાખવાનું જરૂરી માનીએ છીએ. સમિતિની રચના ન થાય ત્યાં સુધી આ સ્ટે અમલમાં રહેશે.” મુખ્ય ન્યાયાધીશ સૂર્યકાન્તે જણાવ્યું હતું કે કોર્ટે રિપોર્ટનું સંપૂર્ણ મૂલ્યાંકન કરવા અને આ પ્રશ્નોની તપાસ કરવા માટે એક ઉચ્ચ-શક્તિશાળી નિષ્ણાત સમિતિ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આ પ્રસ્તાવિત પ્રક્રિયામાં અરવલ્લી ક્ષેત્રમાંથી બાકાત રાખવામાં આવનારા વિસ્તારોને વિગતવાર ઓળખવાનો અને આવા બાકાત રાખવાથી અરવલ્લી પર્વતમાળાને નુકસાન થઈ શકે છે કે ખતરો થઈ શકે છે કે કેમ તેનું મૂલ્યાંકન કરવાનો સમાવેશ થશે.

સુપ્રીમ કોર્ટે સ્વતઃ સંજ્ઞાન લીધું

નોંધનીય છે કે અરવલ્લી પર્વતમાળાની વ્યાખ્યા અંગેના વિવાદ વચ્ચે સુપ્રીમ કોર્ટે સ્વતઃ સંજ્ઞાન લીધું હતું. મુખ્ય ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતની આગેવાની હેઠળની વેકેશન બેન્ચ, જેમાં ન્યાયાધીશ જે.કે. મહેશ્વરી અને ન્યાયાધીશ ઓગસ્ટિન જ્યોર્જ મસીહનો સમાવેશ થાય છે, એ કેસની સુનાવણી કરી.

કોંગ્રેસ આક્રમક રહી છે

કોંગ્રેસ આ મુદ્દે મોદી સરકાર સામે આક્રમક રહી છે. કોંગ્રેસે રાજસ્થાનની ભાજપ સરકાર પર વ્યાપક ભ્રષ્ટાચાર અને ખાણકામને સરળ બનાવવા માટે અરવલ્લી પર્વતમાળાની વ્યાખ્યા બદલવાનો પ્રયાસ કરવાનો આરોપ મૂક્યો હતો. પાર્ટીએ કહ્યું હતું કે અરવલ્લી પર્વતમાળાને ખાણકામ કંપનીઓને સોંપવાથી રાજ્યનું પર્યાવરણીય સંતુલન ખલેલ પહોંચશે. તેમણે તેને રાજ્યના ઇતિહાસના સૌથી મોટા કૌભાંડોમાંનું એક ગણાવ્યું.