Afghanistan: બુધવારે અફઘાનિસ્તાનમાં ફરી એકવાર ભૂકંપના જોરદાર આંચકા અનુભવાયા. આ માહિતી આપતાં, રાષ્ટ્રીય ભૂકંપ વિજ્ઞાન કેન્દ્રએ જણાવ્યું છે કે બુધવારે આવેલા ભૂકંપના આંચકાની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 5.4 માપવામાં આવી હતી. છેલ્લા એક મહિનામાં અફઘાનિસ્તાનમાં આ ચોથો ભૂકંપ છે. ભૂકંપની દ્રષ્ટિએ અફઘાનિસ્તાન એક સંવેદનશીલ વિસ્તાર છે. આવી સ્થિતિમાં, અહીં સતત ભૂકંપ આવતા રહે છે.
આ પહેલા 17 ઓગસ્ટે અફઘાનિસ્તાનમાં 4.9 ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. આ પહેલા 13 ઓગસ્ટે 10 કિલોમીટરની ઊંડાઈએ 4.2 ની તીવ્રતાનો બીજો ભૂકંપ આવ્યો હતો. આ પહેલા 8 ઓગસ્ટે 10 કિલોમીટરની ઊંડાઈએ 4.3 ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો.
ભૂકંપ કેમ આવે છે?
પૃથ્વીની અંદર 7 પ્લેટો છે, જે સતત ફરતી રહે છે. આ પ્લેટો જ્યાં વધુ અથડાય છે તે ઝોનને ફોલ્ટ લાઇન કહેવામાં આવે છે. વારંવાર અથડામણને કારણે, પ્લેટોના ખૂણા વળાંક લે છે. જ્યારે ખૂબ દબાણ હોય છે, ત્યારે પ્લેટો તૂટવા લાગે છે. નીચેની ઉર્જા બહાર આવવાનો રસ્તો શોધે છે અને ખલેલ પછી, ભૂકંપ આવે છે.
જાણો ભૂકંપના કેન્દ્ર અને તીવ્રતાનો અર્થ શું છે?
ભૂકંપનું કેન્દ્ર એ સ્થાન છે જેની નીચે પ્લેટોની ગતિને કારણે ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય ઉર્જા મુક્ત થાય છે. આ સ્થાન પર ભૂકંપનું કંપન વધુ હોય છે. જેમ જેમ કંપનની આવર્તન ઓછી થતી જાય છે, તેમ તેમ તેની અસર ઓછી થતી જાય છે. તેમ છતાં, જો રિક્ટર સ્કેલ પર 7 કે તેથી વધુ તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવે છે, તો આસપાસના 40 કિમી ત્રિજ્યામાં ધ્રુજારી વધુ મજબૂત હોય છે. પરંતુ તે તેના પર પણ આધાર રાખે છે કે ભૂકંપની આવર્તન ઉપરની તરફ છે કે રેન્જમાં. જો કંપનની આવર્તન ઉપરની તરફ હોય, તો ઓછા વિસ્તારને અસર થશે.
ભૂકંપની તીવ્રતા કેવી રીતે માપવામાં આવે છે અને માપન સ્કેલ શું છે?
ભૂકંપનું પરીક્ષણ રિક્ટર સ્કેલ પર કરવામાં આવે છે. તેને રિક્ટર મેગ્નિટ્યુડ ટેસ્ટ સ્કેલ કહેવામાં આવે છે. રિક્ટર સ્કેલ પર, ભૂકંપ 1 થી 9 ના આધારે માપવામાં આવે છે. ભૂકંપ તેના કેન્દ્ર એટલે કે એપીસેન્ટરથી માપવામાં આવે છે. ભૂકંપ દરમિયાન પૃથ્વીની અંદરથી મુક્ત થતી ઉર્જાની તીવ્રતા આના દ્વારા માપવામાં આવે છે. આ તીવ્રતા પરથી ભૂકંપના આંચકાની તીવ્રતાનો અંદાજ લગાવવામાં આવે છે.
ભૂકંપ કેટલો વિનાશ કરે છે?
રિક્ટર સ્કેલ – અસર
0 થી 1.9 – ફક્ત સિસ્મોગ્રાફ દ્વારા શોધી શકાય છે.
2 થી 2.9 – હળવું કંપન
3 થી 3.9 – તમારી નજીકથી પસાર થતી ટ્રક જેવી અસર
4 થી 4.9 – બારીઓ તૂટી શકે છે અને દિવાલો પર લટકતી ફ્રેમ પડી શકે છે.
5 થી 5.9 – ફર્નિચર હલી શકે છે.
6 થી 6.9 – ઇમારતોના પાયામાં તિરાડ પડી શકે છે. ઉપરના માળને નુકસાન થઈ શકે છે.
7 થી 7.9 – ઇમારતો તૂટી પડે છે. પાઇપ ભૂગર્ભમાં ફાટી જાય છે.
8 થી 8.9 – ઇમારતો સાથે મોટા પુલ પણ તૂટી પડે છે. સુનામીનો ભય.
9 અને તેથી વધુ સંપૂર્ણ વિનાશ, જો કોઈ ખેતરમાં ઊભું રહેશે તો તે પૃથ્વીને હલાવતું જોશે. જો સમુદ્ર નજીકમાં હશે તો સુનામી.