Donald Trump : ઓમાનથી 80 થી વધુ અફઘાન મહિલાઓને તેમના દેશ પરત ફરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. આ અફઘાન વિદ્યાર્થીઓ ઓમાનમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવી રહ્યા હતા.
અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા વિદેશી સહાય કાર્યક્રમોમાં ભારે કાપ મૂક્યા બાદ, તાલિબાનથી ભાગી ગયેલી અને ઓમાનમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવી રહેલી 80 થી વધુ અફઘાન મહિલાઓને હવે અફઘાનિસ્તાન પાછા ફરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. આ મહિલાઓ માટે શિષ્યવૃત્તિઓ યુએસ એજન્સી USAID દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવતી હતી, જે હવે બંધ થવાના આરે છે. ટ્રમ્પ અને તેમના સાથી એલોન મસ્કે 90 ટકાથી વધુ વિદેશી સહાય કરારો સમાપ્ત કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
યુએસએઆઈડી દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવતી આ શિષ્યવૃત્તિઓ જાન્યુઆરીમાં અચાનક બંધ થઈ ગઈ જ્યારે ટ્રમ્પે યુએસ રાષ્ટ્રપતિ તરીકે કાર્યભાર સંભાળ્યા પછી વિદેશી સહાય પર પ્રતિબંધ લાદ્યો. અહેવાલ મુજબ, એક વિદ્યાર્થીએ મીડિયાને જણાવ્યું, “તે હૃદયદ્રાવક હતું. બધા આઘાત પામ્યા હતા અને રડતા હતા. અમને કહેવામાં આવ્યું હતું કે અમને બે અઠવાડિયામાં પાછા મોકલી દેવામાં આવશે.” લગભગ ચાર વર્ષ પહેલાં અફઘાનિસ્તાનમાં સત્તા કબજે કરનારા તાલિબાને મહિલાઓ પર કડક પ્રતિબંધો લાદ્યા છે, જેમાં યુનિવર્સિટીઓમાં અભ્યાસ કરવા પર પ્રતિબંધનો પણ સમાવેશ થાય છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયને હસ્તક્ષેપ માટે અપીલ
ટ્રમ્પના વિદેશી સહાય ભંડોળ સ્થિર કરવાના નિર્ણયને અમેરિકા અને સમગ્ર વિશ્વમાં અનેક કાનૂની પડકારોનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. ઘણા સહાય કાર્યક્રમો પહેલાથી જ તેની અસરો અનુભવી રહ્યા છે. આમાં એવા કાર્યક્રમોનો સમાવેશ થાય છે જે આરોગ્ય પ્રણાલીઓ, પોષણ કાર્યક્રમો અને સંવેદનશીલ દેશોમાં ભૂખમરા સામે લડવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
ઓમાનમાં અભ્યાસ કરતી આ અફઘાન મહિલાઓએ કહ્યું કે તેઓ પોતાના વતન પાછા ફરવાની તૈયારી કરી રહી છે પરંતુ તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયને અપીલ કરી. “અમને તાત્કાલિક સુરક્ષા, નાણાકીય સહાય અને સુરક્ષિત દેશમાં પુનર્વસનની જરૂર છે જેથી અમે અમારું શિક્ષણ ચાલુ રાખી શકીએ,” એક વિદ્યાર્થીએ કહ્યું.
શિષ્યવૃત્તિ અને તાલિબાન પ્રતિબંધો
આ અફઘાન મહિલાઓ USAID હેઠળ 2018 માં શરૂ કરાયેલ મહિલા શિષ્યવૃત્તિ એન્ડોમેન્ટ (WSE) કાર્યક્રમ હેઠળ ઓમાનમાં સ્નાતક અને અનુસ્નાતક અભ્યાસ કરી રહી હતી. આ કાર્યક્રમનો ઉદ્દેશ્ય અફઘાન મહિલાઓને વિજ્ઞાન, ટેકનોલોજી, એન્જિનિયરિંગ અને ગણિત (STEM) જેવા વિષયોમાં શિક્ષણ આપવાનો હતો.
2021 માં તાલિબાને અફઘાનિસ્તાન પર કબજો કર્યો તે પહેલાં આ મહિલાઓએ આ શિષ્યવૃત્તિ માટે અરજી કરી હતી. ત્યારબાદ, ડિસેમ્બર 2022 સુધીમાં ઘણી સ્ત્રીઓ અફઘાન યુનિવર્સિટીઓમાં શિક્ષણ મેળવી રહી હતી, પરંતુ તાલિબાને ફરીથી મહિલાઓના ઉચ્ચ શિક્ષણ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો. મહિલાઓએ જણાવ્યું હતું કે USAID દ્વારા ઓમાનમાં અભ્યાસ માટે વિઝા આપવામાં આવ્યા બાદ તેઓ ગયા સપ્ટેમ્બરમાં પાકિસ્તાનથી ભાગી ગયા હતા.
મહિલાઓના ભવિષ્ય અંગે ચિંતાઓ
એક વિદ્યાર્થીએ કહ્યું, “એવું લાગે છે કે મારી પાસેથી બધું છીનવાઈ ગયું છે. આ સૌથી ખરાબ ક્ષણ હતી. હું અત્યારે ખૂબ જ તણાવમાં છું.” અન્ય વિદ્યાર્થીનીઓએ ચિંતા વ્યક્ત કરી કે જો તેમને અફઘાનિસ્તાન પાછા મોકલવામાં આવશે તો તેમને ગંભીર પરિણામોનો સામનો કરવો પડી શકે છે. અમે ભણી શકીશું નહીં અને અમારા પરિવારો અમને લગ્ન કરવા દબાણ કરી શકે છે. ઘણી સ્ત્રીઓને તેમના ભૂતકાળ અને સક્રિયતાને કારણે વ્યક્તિગત જોખમોનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
અફઘાન મહિલાઓ દેશમાં પોતાને “મૃતદેહ” માને છે કારણ કે તાલિબાનના કઠોર શાસને તેમનું જીવન દયનીય બનાવી દીધું છે. તાલિબાનોએ મહિલા શિક્ષણ પરના પ્રતિબંધોનો બચાવ કર્યો છે, અને કહ્યું છે કે આ નિર્ણયો તેમના સર્વોચ્ચ નેતાના આદેશ હેઠળ ઇસ્લામિક શરિયા કાયદા અનુસાર છે.
તાલિબાન તેની કઠોર નીતિઓ પર અડગ
અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલા અધિકારો અંગે ગંભીર કટોકટી હોવા છતાં, તાલિબાને આ મુદ્દાને ઉકેલવા માટે પ્રયાસો કર્યા છે, પરંતુ તેઓ તેમની કઠોર નીતિઓ પર અડગ છે. “અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓ માટે લિંગ ભેદભાવની પરિસ્થિતિ છે, જ્યાં તેમને શિક્ષણ સહિતના મૂળભૂત અધિકારોથી વંચિત રાખવામાં આવી રહ્યા છે,” એક વિદ્યાર્થીએ કહ્યું.