દિવાળી એ રોશની અને પ્રકાશનો તહેવાર છે. લોકો દીવા પ્રગટાવીને તેની ઉજવણી કરે છે. કેટલાક લોકો ફટાકડા ફોડીને ઉજવણી કરે છે. પરંતુ કલ્પના કરો કે જો તમે મોટી અપેક્ષાઓ સાથે ખરીદેલા ફટાકડા દિવાળીના દિવસે ન બળે તો તમને કેટલું ખરાબ લાગશે. ગુજરાતના Vadodaraમાં રહેતી દક્ષા મકવાણા અને તેના પરિવાર સાથે કંઈક આવું જ બન્યું હતું, કારણ કે તેમના દ્વારા ખરીદેલા ફટાકડા તહેવારના દિવસે બળતા ન હતા. આનાથી તે ખૂબ જ નિરાશ થઈ ગયા.
વેચનારને દંડ કર્યો
ખામીયુક્ત ફટાકડાના કારણે તેના પરિવારને થયેલા ભાવનાત્મક નુકસાનને ધ્યાનમાં રાખીને વડોદરા ગ્રાહક પંચે વેચનારને દંડ ફટકાર્યો હતો. કમિશને ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે આવી ઘટનાઓ બાળકો માટે ‘માનસિક આઘાત’નું કારણ બની શકે છે. વડોદરા જિલ્લા ગ્રાહક તકરાર નિવારણ આયોગે શાલીમાર ટ્રેડિંગના અરવિંદ ખેરેને માનસિક વેદના માટે મકવાણાને રૂ. 2,500 ચૂકવવા નિર્દેશ આપ્યો હતો. ખામીયુક્ત ફટાકડા માટે રૂ. 1,300 9 ટકા વ્યાજ સાથે અને રૂ. 3,000 કાનૂની ખર્ચ સાથે પરત કરવાનો નિર્દેશ પણ આપ્યો છે.
મામલો શું છે
અહેવાલ મુજબ મકવાણાએ ઓક્ટોબર 2021માં શાલીમાર ટ્રેડિંગ પાસેથી રૂ. 1,300ના ફટાકડા ખરીદ્યા હતા પરંતુ જ્યારે દિવાળીની ઉજવણી શરૂ થઈ, ત્યારે અપેક્ષા મુજબ એકપણ ફટાકડા પ્રગટ્યા ન હતા. તહેવારની આતુરતાથી રાહ જોઈ રહેલા પરિવારના ખાસ કરીને તેમના બાળકોના ચહેરા પર નિરાશા હતી. મકવાણાએ તરત જ વિક્રેતાનો સંપર્ક કર્યો અને ફટાકડાના રિફંડ અથવા રિપ્લેસમેન્ટ માટે વિનંતી કરી. જોકે ખેરેએ બંનેને ના પાડી હતી.
અન્ય વેપારીના નામે જારી કરાયેલ બિલ
ન્યાય મેળવવા માટે દક્ષા મકવાણાએ જૂન 2022 માં ગ્રાહક ફોરમમાં ફરિયાદ કરી હતી જેમાં બિલ અને અન્ય પુરાવા રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. રસપ્રદ વાત એ છે કે બિલ અન્ય વેપારીના નામે જારી કરવામાં આવ્યું હતું જેને કમિશને અયોગ્ય વેપાર પ્રથા ગણાવી હતી. આયોગે ભારતીય સંસ્કૃતિમાં દિવાળીના મહત્વને દર્શાવતા મજબૂત વલણ અપનાવ્યું હતું. પેનલે જણાવ્યું હતું કે ‘જ્યારે આ તહેવાર પર ખરીદાયેલા ફટાકડા સળગતા નથી ત્યારે તે આનંદને બગાડે છે જે માનસિક વેદનાનું કારણ બને છે ખાસ કરીને બાળકોમાં. આવી ઘટનાઓને માત્ર પૈસાથી માપી શકાતી નથી.