Nuclear Submarines : ભારત તેની નૌકાદળને વધુને વધુ મજબૂત કરવાની દિશામાં મોટા પગલાઓ લઈ રહ્યું છે. આ ક્રમમાં ભારતમાં બે સ્વદેશી પરમાણુ સબમરીનનું નિર્માણ થવા જઈ રહ્યું છે. આ સબમરીનને નેવીમાં સામેલ કરવાથી હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં ભારતની તાકાત વધશે.
હિંદ મહાસાગર પ્રદેશ (IOR) માં ચીનની વધતી ગતિવિધિઓને ધ્યાનમાં રાખીને, ભારતે સબમરીન ડિટરન્સને મજબૂત કરવાની દિશામાં પગલાં લીધાં છે. ભારત સરકારની CCS, એટલે કે વડાપ્રધાનની આગેવાની હેઠળની કેબિનેટ કમિટી ઓન સિક્યોરિટીએ બે સ્વદેશી પરમાણુ સબમરીન બનાવવાની મંજૂરી આપી છે. આનાથી ભારતીય નૌકાદળની વ્યૂહાત્મક અને આક્રમક ક્ષમતામાં વધારો થશે. આ સબમરીનના નિર્માણથી હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્ર અને દક્ષિણ ચીન સાગરમાં નેવીની તાકાત વધુ વધશે. આ એ પણ દર્શાવે છે કે ભારતે ત્રીજા એરક્રાફ્ટ કેરિયર યુદ્ધ જહાજને બદલે સબમરીનને પ્રાથમિકતા આપી છે.
સમુદ્રમાં ચીનની હાજરી વધી છે
આ સબમરીનનું નિર્માણ વિશાખાપટ્ટનમના શિપ બિલ્ડિંગ સેન્ટરમાં કરવામાં આવશે. સબમરીન 95 ટકા સુધી સ્વદેશી હશે. આ સબમરીન અરિહંત વર્ગથી અલગ હશે. આ પ્રોજેક્ટ એડવાન્સ ટેક્નોલોજી વેસલ હેઠળ બનાવવામાં આવશે. ભારત દ્વારા આ પગલું એવા સમયે લેવામાં આવ્યું છે જ્યારે હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં દર મહિને 7-8 ચીની નૌકાદળના યુદ્ધ જહાજો અને 3-4 અર્ધલશ્કરી જહાજો જોવા મળી શકે છે અને ભવિષ્યમાં તેમની સંખ્યામાં વધારો થવાની સંભાવના છે. હાલમાં, ચીની સર્વેલન્સ જહાજ ‘ઝિઆંગ યાંગ હોંગ 3’ ચેન્નાઈના કિનારે જોવામાં આવ્યું છે અને બેલિસ્ટિક મિસાઈલ ટ્રેકર ‘યુઆન વાંગ 7’ મોરેશિયસ કિનારે જોવામાં આવ્યું છે.
ભારતીય નૌકાદળની તાકાત વધશે
હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં ચીનની વધતી હાજરીને કારણે, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા ચિંતાઓએ PLA પ્રવૃત્તિઓ, ખાસ કરીને દક્ષિણ હિંદ મહાસાગરમાં રોકવા અને દેખરેખ રાખવા માટે પરમાણુ સબમરીન પસંદ કરી છે. અત્યારે બે સબમરીન બનાવવામાં આવશે, ત્યારબાદ ચાર વધુ બનાવી શકાશે. જ્યારે, ભારતે તાજેતરમાં તેની બીજી SSBN એટલે કે પરમાણુ સબમરીન INS અરિઘાટને કાર્યરત કરી છે. આવતા વર્ષની અંદર ભારતીય નૌકાદળને વિવિધ પ્રકારના યુદ્ધ જહાજ અને સબમરીન મળવા જઈ રહી છે. આ યુદ્ધ જહાજોમાં ફ્રિગેટ્સ, કોર્વેટ, ડિસ્ટ્રોયર, સબમરીન અને સર્વે જહાજોનો સમાવેશ થાય છે. નેવીમાં તેમના સમાવેશથી હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં સુરક્ષાનું સ્તર વધશે.
પરમાણુ સબમરીન શા માટે જરૂરી છે?
ન્યુક્લિયર પાવર્ડ સ્ટ્રાઇક સબમરીન લાંબા સમય સુધી પાણીની અંદર રહી શકે છે. ચીન પાસે પહેલેથી જ 6 શાંગ ક્લાસ ન્યુક્લિયર સબમરીન છે. ભારત માટે રશિયા તરફથી અકુલા ક્લાસ ન્યુક્લિયર સબમરીન 2028 સુધી મુલતવી રાખવામાં આવી છે. નૌકાદળને હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં દેખરેખ વધારવા માટે આ સબમરીનની જરૂર છે. તે સમજવું પણ જરૂરી છે કે ડીઝલ-ઇલેક્ટ્રિક સબમરીનને બેટરી ચાર્જ કરવા માટે દિવસમાં ઓછામાં ઓછી એક વખત સપાટી પર આવવું પડે છે. આ દરમિયાન ડીઝલ-ઈલેક્ટ્રિક સબમરીન પર હુમલો થઈ શકે છે. આ સિવાય ડીઝલ સબમરીન હવાઈ હુમલા માટે સંવેદનશીલ હોય છે. હવા-સ્વતંત્ર પ્રોપલ્શનથી સજ્જ ડીઝલ સબમરીન લાંબા સમય સુધી પાણીની અંદર રહી શકે છે, પરંતુ આ સબમરીનને ઓનબોર્ડ હથિયારો તેમજ ઝડપમાં સમાધાન કરવું પડે છે.
ભારત વિશ્વનો છઠ્ઠો પરમાણુ ત્રિપુટી દેશ બન્યો
14 ઓક્ટોબર 2022 ના રોજ અરિહંતે પરીક્ષણ કર્યું હતું તે જ રીતે અરિઘાટ સમુદ્રની અંદર મિસાઇલ હુમલા કરવા સક્ષમ છે. ત્યારબાદ અરિહંત તરફથી K-15 SLBMનું સફળતાપૂર્વક પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ સાથે ભારત અમેરિકા, રશિયા, બ્રિટન, ફ્રાન્સ અને ચીન સિવાય વિશ્વનો છઠ્ઠો પરમાણુ ત્રિપુટી દેશ બન્યો છે.