Delhi-NCR : સુપ્રીમ કોર્ટે દિલ્હી-એનસીઆરના તમામ રખડતા કૂતરાઓને આશ્રયસ્થાનોમાં રાખવાનો આદેશ આપ્યો છે. સુનાવણી દરમિયાન, કોર્ટે કહ્યું કે આમાં કોઈપણ પ્રકારની લાગણીઓ સામેલ ન થવી જોઈએ.
દિલ્હી-એનસીઆરમાં રખડતા કૂતરાઓના વધતા હુમલા અને હડકવાથી થતા મૃત્યુને ધ્યાનમાં રાખીને, સુપ્રીમ કોર્ટે સોમવારે એક મહત્વપૂર્ણ આદેશ જારી કર્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટે દિલ્હી-એનસીઆરના તમામ રખડતા કૂતરાઓને 8 અઠવાડિયાની અંદર આશ્રયસ્થાનોમાં રાખવાનો આદેશ આપ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું છે કે દિલ્હી-એનસીઆરના તમામ રખડતા કૂતરાઓને રહેણાંક વિસ્તારોમાંથી ઉપાડીને આશ્રયસ્થાનોમાં રાખવા જોઈએ. કોર્ટે ચેતવણી પણ આપી છે કે આ કાર્યમાં અવરોધ ઉભો કરનાર કોઈપણ સંગઠન અથવા વ્યક્તિ સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
સર્વોચ્ચ અદાલતના આ નિર્ણય પર, પ્રાણી અધિકાર કાર્યકર્તા ગૌરી મૌલેખીએ કહ્યું, “આ આદેશ 10 લાખ પ્રાણીઓને અસર કરશે, તે ખૂબ જ દુઃખદ છે. સુપ્રીમ કોર્ટ બીજી બાજુ સાંભળ્યા વિના કોડિફાઇડ કાયદાને રદ કરી રહી છે. આ આદેશને પડકારવામાં આવશે. દેશમાં હાલના આશ્રયસ્થાનો ફક્ત NGO અને ખાનગી સંસ્થાઓ દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. કોર્ટે અચાનક રખડતા કૂતરાઓને દૂર કરવાના પરિણામો પર પણ વિચાર કર્યો નથી. આપણે દિલ્હીને પશુ જન્મ નિયંત્રણ કેન્દ્રોનું ઉદાહરણ બનાવવું જોઈતું હતું…”
“કોઈ લાગણીઓ સામેલ ન હોવી જોઈએ”
આ આદેશ સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ જે. બી. પારડીવાલા અને ન્યાયાધીશ આર. મહાદેવનની બેન્ચ દ્વારા આપવામાં આવ્યો છે. સુનાવણી દરમિયાન, બેન્ચે કહ્યું કે તે આ પગલું જાહેર હિતમાં લઈ રહી છે, તેથી તેમાં કોઈ લાગણીઓ સામેલ ન થવી જોઈએ. ન્યાયાધીશ પારડીવાલાએ કહ્યું, “અમે આ આપણા માટે નહીં, પરંતુ જનતાના હિત માટે કરી રહ્યા છીએ. તેથી, કોઈ લાગણીઓ સામેલ ન થવી જોઈએ. શક્ય તેટલી વહેલી તકે કાર્યવાહી કરવી જોઈએ.”
કોર્ટે કહ્યું કે હાલ માટે, નિયમો ભૂલીને, બધા કૂતરાઓને વિસ્તારોમાંથી ઉપાડીને આશ્રયસ્થાનમાં લઈ જવા જોઈએ. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે આ વિષય પર ફક્ત કેન્દ્ર સરકારની દલીલો જ સાંભળવામાં આવશે અને અન્ય કોઈપણ પક્ષ, પ્રાણી પ્રેમીઓની અરજી પણ સાંભળવામાં આવશે નહીં.
આશ્રય ગૃહ અંગે કોર્ટનો નિર્દેશ
સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્દેશ પછી, દિલ્હી સરકારે કહ્યું છે કે તે આ આદેશનો સમયસર અમલ કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. કોર્ટે દિલ્હી, નોઈડા, ગાઝિયાબાદ અને ગુરુગ્રામ સહિત દિલ્હી-એનસીઆરના નાગરિક અધિકારીઓને તાત્કાલિક આશ્રય ગૃહો બનાવવા અને ત્યાં કૂતરાઓને લઈ જવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.
કોર્ટે કહ્યું કે આ આશ્રય ગૃહોમાં એવા વ્યાવસાયિકો હોવા જોઈએ જે કૂતરાઓને સંભાળી શકે, તેમને નસબંધી કરી શકે અને રસી આપી શકે. આ ઉપરાંત, સીસીટીવી કેમેરા લગાવવા જોઈએ, જેથી ખાતરી કરી શકાય કે કોઈ કૂતરો ત્યાંથી ભાગી ન જાય. કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે કોઈ પણ કૂતરાને દત્તક લેવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં, જેથી અધિકારીઓ તેમને આશ્રય ગૃહમાં રાખવાનું કામ પૂર્ણ કરી શકે.
“આપણા બાળકોના જીવને જોખમમાં મૂકી શકાય નહીં”
સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ આ બાબતે પોતાનો અભિપ્રાય આપતા કહ્યું કે દિલ્હીમાં કૂતરાઓને રાખવા માટે એક સ્થળ ઓળખવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ પ્રાણી અધિકાર કાર્યકરોએ તેને અટકાવી દીધું હતું. મહેતાએ કોર્ટને કહ્યું, “અમે ફક્ત કેટલાક પ્રાણી પ્રેમીઓને કારણે અમારા બાળકોના જીવ જોખમમાં મૂકી શકીએ નહીં.”
કોર્ટે નાગરિક અધિકારીઓને એક સમર્પિત ટીમ બનાવવાની સત્તા પણ આપી છે, જેથી આ કાર્ય કાર્યક્ષમ રીતે થઈ શકે. કોર્ટે તેના આદેશમાં કહ્યું છે કે પરિસ્થિતિ ખૂબ જ ગંભીર છે અને તાત્કાલિક પગલાં લેવાની જરૂર છે.
હડકવાની રસીની ઉપલબ્ધતા અંગે પણ ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે
આ ઉપરાંત, કોર્ટે તેના આદેશમાં હડકવાની રસીની ઉપલબ્ધતા અંગે પણ ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. દિલ્હી સરકારને રસી ક્યાં ઉપલબ્ધ છે, રસીનો સ્ટોક કેટલો છે અને દર મહિને કેટલા લોકો સારવાર માટે આવે છે તેની વિગતવાર માહિતી પ્રદાન કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે.
સત્તાવાર માહિતી અનુસાર, આ વર્ષે જાન્યુઆરીથી જૂન દરમિયાન, દિલ્હીમાં હડકવાના 49 કેસ અને પ્રાણીઓના કરડવાના 35,198 બનાવો નોંધાયા હતા. વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) અનુસાર, દર વર્ષે હડકવાથી લગભગ 60,000 મૃત્યુ થાય છે, જેમાંથી 36% ભારતમાં થાય છે.