Gujarat: છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં ગુજરાતમાં દેશમાં સૌથી વધુ ડ્રગ્સ જપ્ત થયાની જાણ થઈ છે, જેમાં 2021 થી 2024 દરમિયાન ₹16,000 કરોડના ડ્રગ્સ જપ્ત કરવામાં આવ્યા છે. છતાં, અધિકારીઓ સ્વીકારે છે કે શેરી સ્તરે વેચાણ અને વ્યસન સતત વધી રહ્યું છે, ખાસ કરીને યુવાનોમાં.
સત્તાવાર માહિતી દર્શાવે છે કે આ સમયગાળા દરમિયાન રાજ્યમાં 87,607 કિલો ડ્રગ્સ જપ્ત કરવામાં આવ્યું હતું. નાર્કોટિક્સ કંટ્રોલ બ્યુરો (NCB) અને આતંકવાદ વિરોધી ટુકડી (ATS) તેમના સંયુક્ત ઓપરેશનને પંજાબ અને વિદેશથી કાર્યરત મુખ્ય દાણચોરી કાર્ટેલ્સને વિક્ષેપિત કરવાનો શ્રેય આપે છે.
જોકે, તે જ સમયગાળામાં ફક્ત 2,600 નાના પેડલર્સની ધરપકડ કરવામાં આવી છે. બિનસત્તાવાર અંદાજ સૂચવે છે કે ગુજરાતમાં ડ્રગ્સનો ઉપયોગ કરનારાઓની સંખ્યા 20 લાખને વટાવી ગઈ છે, જે જપ્તી અને પુનર્વસન પ્રયાસો વચ્ચેના અંતરને દર્શાવે છે.
સ્થાનિક પ્રતિભાવ અને પોલીસિંગ પ્રયાસો
સમુદાય સ્તરે આ મુદ્દાને ઉકેલવા માટે, અમદાવાદના પોલીસ સ્ટેશનોમાં ડ્રગ વિરોધી એકમોની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. વરિષ્ઠ પોલીસ અધિકારીઓ કહે છે કે આ એકમો “ડ્રગ્સનું સેવન કરતા યુવાનોને બચાવવા” પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છે. પરંતુ જટિલ કાનૂની પ્રક્રિયાઓ અને મર્યાદિત પુનર્વસન માળખાને કારણે આ પગલું કેટલું અસરકારક રહેશે તે અંગે પ્રશ્નો રહે છે.
2021 અને 2024 ની વચ્ચે, રાજ્ય સરકારે માહિતી આપનારાઓ માટે પુરસ્કાર પ્રણાલી પણ શરૂ કરી હતી. પોલીસ ડેટા અનુસાર, ડ્રગ જપ્ત કરવા માટે ટિપ્સ આપનારા 437 વ્યક્તિઓને ઓળખવામાં આવ્યા હતા, જેમાં લગભગ ₹13 કરોડનું ઇનામ વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું.
દરિયાકાંઠાના દાણચોરીના માર્ગો
ગુજરાતનો 1,600 કિમી લાંબો દરિયાકિનારો ડ્રગ હેરફેરમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. મુન્દ્રા, ગાંધીધામ અને પોરબંદર જેવા બંદરો પરથી અનેક મોટા જથ્થાની જાણ કરવામાં આવી છે. એક કિસ્સામાં, કચ્છમાં ગાંધીધામના દરિયાકાંઠે 100 કિલો ડ્રગ્સ ત્યજી દેવાયું હતું, પરંતુ 11 મહિના પછી જ ઔપચારિક પોલીસ ફરિયાદ નોંધાઈ હતી.
અધિકારીઓનું કહેવું છે કે કરાચી સ્થિત ગેંગસ્ટર હાજી સલીમ સાથે જોડાયેલા કાર્ટેલ રાજ્યના દરિયાઈ માર્ગોનો ઉપયોગ ટ્રાન્ઝિટ પોઈન્ટ તરીકે કરી રહ્યા છે. ડ્રગ્સ ઘણીવાર પાકિસ્તાની અને ઈરાની બંદરોથી ભારતીય પાણીમાં લઈ જવામાં આવે છે અને માછીમારીની બોટ દ્વારા ગુજરાતમાં દાણચોરી કરવામાં આવે છે, પછી પંજાબ, અન્ય રાજ્યો અને વિદેશમાં પણ લઈ જવામાં આવે છે.
20 લાખ ડ્રગ વ્યસની – અને વધી રહ્યા છે
2018 ના રાષ્ટ્રીય સર્વેક્ષણમાં પહેલાથી જ અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો હતો કે ગુજરાતમાં 17.35 લાખ પુરુષો અને 1.85 લાખ મહિલાઓ ડ્રગ્સના વ્યસની છે. સાત વર્ષ પછી, બિનસત્તાવાર સૂત્રો સૂચવે છે કે રાજ્યમાં 20 લાખથી વધુ લોકો હવે વ્યસની છે. હશીશ, અફીણ અને ગાંજો જેવા પરંપરાગત પદાર્થો સામાન્ય રહે છે, પરંતુ મેથ, કોકેન અને હેરોઈન સહિત કૃત્રિમ દવાઓ વધુને વધુ ચલણમાં છે.
નિષ્ણાતો નોંધે છે કે 16 થી 25 વર્ષની વયના લોકો વ્યસન માટે સૌથી વધુ સંવેદનશીલ છે. એક સર્વેક્ષણમાં જાણવા મળ્યું છે કે અમદાવાદ અને અન્ય મોટા શહેરોમાં, 37% વ્યસનીઓ અફીણ, 13% હેરોઈન અને 30% અન્ય પદાર્થોનું સેવન કરે છે.
ધરપકડો અને આગળ પડકારો
2019 થી 2024ની વચ્ચે, ગુજરાત પોલીસે માદક દ્રવ્યોની દાણચોરી અને છૂટક વેચાણમાં સંડોવાયેલા 2,600 ફેડલર્સની ધરપકડ કરી. આ કાર્યવાહી છતાં, વ્યસનનું સ્તર સતત વધતું જાય છે, જેના કારણે અધિકારીઓ જપ્તીને લાંબા ગાળાના ઉકેલોમાં કેવી રીતે રૂપાંતરિત કરવું તે અંગે ઝઝૂમી રહ્યા છે.
છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં સતત કામગીરીથી મોટા પાયે દરિયાઈ દાણચોરી પર કાબુ મેળવ્યો છે, નિષ્ણાતો ચેતવણી આપે છે કે માદક દ્રવ્યોના વ્યસન અંગે અપડેટેડ સત્તાવાર આંકડાઓનો અભાવ અને મર્યાદિત પુનર્વસન પહેલ ગંભીર પડકારો છે.
આ પણ વાંચો
- SCO સંયુક્ત ઘોષણામાં પહેલગામ આતંકવાદી હુમલાનો ઉલ્લેખ, બધા દેશો કાયરતાપૂર્ણ કૃત્યની નિંદા કરે છે
- Gujarat ના ફાર્માસ્યુટિકલ્સ ઉત્પાદનમાં ઉત્તર ગુજરાતનો ફાળો 12%, ફાર્મા મેન્યુફેક્ચરિંગ હબ તરીકે ઉભરી રહ્યું છે ઉત્તર ગુજરાત
- Putin: રશિયા-ભારત ખભે ખભા મિલાવીને ચાલ્યા… ચીનમાં પીએમ મોદી અને પુતિન વચ્ચે લાંબી વાતચીત, યુક્રેન યુદ્ધ પર પણ ચર્ચા
- Afghanistan: માટીના પથ્થરના ઘરો, મધ્યરાત્રિ અને પર્વતીય ભૂપ્રદેશ… આ 3 કારણોએ અફઘાનિસ્તાનમાં 800 થી વધુ લોકોના જીવ લીધા
- Sanju Samson: સંજુ સેમસને અજિત અગરકરને તેની બેટિંગ કુશળતા પર પ્રશ્ન પૂછ્યો, તમે મને એશિયા કપમાં ઓપનિંગ કેમ નહીં કરાવો?