GIC: કમિશને કહ્યું – ખાનગી યુનિવર્સિટીઓ જાહેર સત્તામંડળ છે, તે પણ RTI ના કાર્યક્ષેત્રમાં આવશે

GIC: ગુજરાત માહિતી પંચ (GIC) એ એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લીધો છે. પ્રોફેસર દેવદત્ત રાણાની અપીલ પર પસાર કરેલા આદેશમાં કમિશને કહ્યું કે, ખાનગી યુનિવર્સિટીઓ પણ માહિતી અધિકાર (RTI) કાયદાના કાર્યક્ષેત્રમાં આવે છે કારણ કે આ સંસ્થાઓ ‘જાહેર સત્તામંડળ’ ની શ્રેણીમાં સમાવિષ્ટ છે. પ્રોફેસર રાણાએ વડોદરાની પારુલ યુનિવર્સિટી સામે અપીલ દાખલ કરી હતી.

ગુજરાત સરકારને 16 વર્ષ જૂના કાયદા હેઠળ પ્રક્રિયા શરૂ કરવા અપીલ

રાજ્ય માહિતી પંચે 16 જૂનના રોજ પસાર કરેલા આદેશમાં જણાવ્યું હતું કે, સરકારે ગુજરાત ખાનગી યુનિવર્સિટી અધિનિયમ, 2009 હેઠળ સ્થાપિત તમામ યુનિવર્સિટીઓમાં RTI કાયદાનો અમલ કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરવી પડશે. પારુલ યુનિવર્સિટી સામે અપીલ કરનારા પ્રોફેસર દેવદત્ત રાણા અમદાવાદની એક કોલેજમાં ભણાવે છે.

RTI કાયદા હેઠળ માંગવામાં આવેલી માહિતી આપવાનો ઇનકાર

રાણાએ ગયા વર્ષે GIC નો દરવાજો ખટખટાવ્યો હતો. પારુલ યુનિવર્સિટીએ RTI કાયદા હેઠળ માંગવામાં આવેલી માહિતી આપવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. યુનિવર્સિટીએ દલીલ કરી હતી કે ખાનગી સંસ્થા હોવાથી, તે RTI કાયદાના કાર્યક્ષેત્રમાં આવતી નથી. કે તેને સરકાર તરફથી કોઈ નાણાકીય સહાય મળતી નથી.

બંને પક્ષોની દલીલો પર એક નજર

પારુલ યુનિવર્સિટીના આ દલીલ પર પ્રોફેસર રાણાએ કહ્યું કે, પારુલ યુનિવર્સિટી ગુજરાત વિધાનસભા દ્વારા પસાર કરાયેલા કાયદાના આધારે સ્થાપિત સંસ્થા છે. તેથી, આ સંસ્થા RTI કાયદાની કલમ 2 હેઠળ ‘જાહેર અથવા જાહેર સત્તા’ ની શ્રેણીમાં આવે છે.

રાજ્ય માહિતી કમિશનરે કોની દલીલને યોગ્ય ગણાવી?

બંને પક્ષોની દલીલો સાંભળ્યા પછી, GICના મુખ્ય માહિતી કમિશનર ડૉ. સુભાષ સોનીએ રાણાની દલીલને સમર્થન આપ્યું. તેમણે સ્પષ્ટતા કરી કે સંસદ અથવા રાજ્ય વિધાનસભાના કાયદા હેઠળ સ્થાપિત કોઈપણ સંસ્થાને RTI કાયદા અનુસાર જાહેર સત્તા ગણવામાં આવશે.

યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ્સ કમિશન (UGC) ની વેબસાઇટ પર પ્રકાશિત માહિતીને ટાંકીને, માહિતી પંચે જણાવ્યું હતું કે, UGC ની માર્ગદર્શિકા અનુસાર, સંસદ અથવા રાજ્ય સરકાર દ્વારા બનાવેલા કાયદા દ્વારા સ્થાપિત તમામ યુનિવર્સિટીઓ અને કોલેજો માહિતી અધિકાર કાયદાના કાર્યક્ષેત્રમાં આવે છે. કમિશને વર્ષ 2020 માં રાજ્ય શિક્ષણ વિભાગ દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા જાહેરનામાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. આમાં, RTI ના કાર્યક્ષેત્ર હેઠળ આવતી સંસ્થા અંગે સમાન સૂચના આપવામાં આવી હતી.

ગુજરાત માહિતી આયોગ (GIC) એ પારુલ યુનિવર્સિટીના રજિસ્ટ્રારને પણ નિર્દેશ આપ્યો હતો. GIC એ તેના આદેશમાં કહ્યું હતું કે, યુનિવર્સિટીએ RTI કાયદાની જોગવાઈઓનો અમલ કરવા માટે જરૂરી પગલાં લેવા જોઈએ. જાહેર માહિતી અધિકારી અને પ્રથમ અપીલ અધિકારીની નિમણૂક કરવી જોઈએ. યુનિવર્સિટીની વેબસાઇટ પર અધિકારીઓની માહિતી અપડેટ કરવા માટે પણ સૂચના આપવામાં આવી છે. કમિશને યુનિવર્સિટીને તેના કેમ્પસ બહારના કેન્દ્રો સંબંધિત માહિતી પ્રોફેસર રાણાને પણ પૂરી પાડવાનો આદેશ આપ્યો હતો.