Halwa ceremony: કેન્દ્રીય બજેટ 2024 પહેલા નાણામંત્રીની હાજરીમાં આયોજિત હલવા સમારોહ, જાણો તેનું મહત્વ

Halwa ceremony

કેન્દ્રીય બજેટ 2024 માટે બજેટ તૈયારી પ્રક્રિયાના છેલ્લા તબક્કામાં મંગળવારે નાણા મંત્રાલય એટલે કે નોર્થ બ્લોકમાં હલવા સમારોહનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. કેન્દ્રીય નાણા અને કોર્પોરેટ બાબતોના મંત્રી નિર્મલા સીતારમણની હાજરીમાં નોર્થ બ્લોકમાં હલવા સમારોહનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. પરંપરા મુજબ, દર વર્ષે બજેટ તૈયાર કરવાની “લોક-ઇન” પ્રક્રિયા શરૂ થાય તે પહેલાં હલવા સમારોહનું આયોજન કરવામાં આવે છે.

બજેટ રજૂ કરતા પહેલા શા માટે ‘હલવા સમારોહ‘ યોજાય છે?

બજેટ પહેલા નાણામંત્રી દ્વારા હલવા સમારોહનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ હલવો સમારોહ સૂચવે છે કે બજેટને આખરી ઓપ આપવામાં આવ્યો છે અને તેનું પ્રિન્ટિંગ કામ શરૂ થઈ ગયું છે. આ સમારોહમાં બજેટ તૈયાર કરનાર મોટી સંખ્યામાં અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓનો આભાર વ્યક્ત કરવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં નાણા મંત્રાલયના બજેટ વિભાગના તમામ અધિકારીઓ જે બજેટ બનાવવાના કામમાં લાગેલા છે તેમને સંસદમાં બજેટ રજૂ ન થાય ત્યાં સુધી તેમના પરિવારનો સંપર્ક કરવાની મંજૂરી નથી. આવી સ્થિતિમાં, સરકાર તેમની મહેનત બદલ આભાર વ્યક્ત કરવા માટે હલવા સમારોહનું આયોજન કરે છે.

હલવા સમારોહ એ બજેટની પ્રિન્ટિંગ પહેલા ઉજવવામાં આવતી પરંપરાગત ઘટના છે. એવું કહેવાય છે કે બજેટ બનાવવાની લાંબી પ્રક્રિયાના અંત પછી, મીઠાઈ ખાઈને બજેટની પ્રિન્ટિંગને ઔપચારિક રીતે ધ્વજવંદન કરવામાં આવે છે. નાણામંત્રી કઢાઈને હલાવીને અધિકારીઓને હલવો પીરસીને બજેટને લીલી ઝંડી આપે છે. આ સમારોહ નાણા મંત્રાલયના નોર્થ બ્લોકના ભોંયરામાં થાય છે, જ્યાં બજેટ છાપવા માટે એક ખાસ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસ હોય છે.

બજેટની તૈયારી દરમિયાન સંપૂર્ણ ગુપ્તતા જાળવવામાં આવે છે.

એવું કહેવાય છે કે સંસદમાં બજેટ રજૂ કરતા પહેલા બજેટ સાથે સંબંધિત નાણા મંત્રાલયના અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓ લગભગ 10 દિવસ સુધી નોર્થ બ્લોકના ભોંયરામાં રહે છે. જ્યાં સંપૂર્ણ ગુપ્તતા જાળવવામાં આવે છે. દાવા મુજબ, મંત્રાલયના અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓ ઈન્ટેલિજન્સ બ્યુરો દ્વારા 24 કલાક દેખરેખ હેઠળ છે અને તેમને તેમના પ્રિયજનોનો સંપર્ક કરવાની પણ મંજૂરી નથી. તેમને ફોન કોલ કરવાની પણ મંજૂરી નથી. સીસીટીવી અને જામરના મજબૂત નેટવર્ક દ્વારા તેમને બહારના સંપર્કથી દૂર રાખવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે બજેટ દસ્તાવેજોની પ્રિન્ટિંગ રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં 1950 સુધી ચાલુ રહી હતી પરંતુ તે જ વર્ષે લીક થયા બાદ તેને મિન્ટો રોડ અને બાદમાં નોર્થ બ્લોકના ભોંયરામાં ખસેડવામાં આવી હતી. ત્યારપછી આ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસમાં બજેટનું પ્રિન્ટીંગ કાયમી ધોરણે થવા લાગ્યું.