Business Update: ભારત સાથે મુક્ત વેપાર કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા પછી ન્યુઝીલેન્ડમાં હોબાળો! વિદેશ પ્રધાન નારાજ
Business Update: ભારત અને ન્યુઝીલેન્ડ વચ્ચે તાજેતરમાં થયેલા સીમાચિહ્નરૂપ મુક્ત વેપાર કરાર (FTA) એ વેપાર માટે નવી આશાઓ જગાવી છે, પરંતુ તે ન્યુઝીલેન્ડમાં રાજકીય વિવાદનું કેન્દ્ર બની ગયું છે. ન્યુઝીલેન્ડના વિદેશ પ્રધાન અને શાસક ગઠબંધનના નેતા વિન્સ્ટન પીટર્સે કરાર માટે તેમની પોતાની સરકારના પ્રસ્તાવનો સખત વિરોધ કર્યો છે, તેને “ન તો મુક્ત કે ન તો ન્યાયી” ગણાવ્યો છે. પીટર્સ અનુસાર, આ કરાર ન્યુઝીલેન્ડ માટે “ખરાબ સોદો” છે, જે ડેરી જેવા મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં કોઈ લાભ આપતો નથી.
પીટર્સ અનુસાર, તેનાથી ન્યુઝીલેન્ડના નાગરિકોને કોઈ ફાયદો થશે નહીં.
ન્યુઝીલેન્ડના વિદેશ પ્રધાન વિન્સ્ટન પીટર્સે સોશિયલ મીડિયા દ્વારા તીવ્ર નારાજગી વ્યક્ત કરતા કહ્યું, “અમારો પક્ષ, ‘ન્યુઝીલેન્ડ ફર્સ્ટ’, ભારત-ન્યુઝીલેન્ડ મુક્ત વેપાર કરારનો દુ:ખદ રીતે વિરોધ કરે છે.” પીટર્સનો આરોપ છે કે આ કરાર ન્યુઝીલેન્ડના સૌથી મહત્વપૂર્ણ ડેરી ઉદ્યોગની અવગણના કરે છે અને ન્યુઝીલેન્ડના નાગરિકોને કોઈ નોંધપાત્ર લાભ આપ્યા વિના, ઇમિગ્રેશન અને રોકાણ જેવા ક્ષેત્રોમાં ભારતને બિનજરૂરી રીતે મોટી છૂટછાટો આપે છે. પીટર્સ અનુસાર, આ કરાર ન્યુઝીલેન્ડના ખેડૂતો અને ગ્રામીણ સમુદાયોના હિતોનું રક્ષણ કરવામાં નિષ્ફળ જાય છે.
પ્રધાનમંત્રી ક્રિસ્ટોફર લક્સનના આર્થિક વિકાસ માટેના મોટા દાવા
જોકે, બીજી તરફ, બંને દેશોના પ્રધાનમંત્રીઓએ આ કરારને ખૂબ જ સકારાત્મક રીતે જોયો છે. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ તેને માત્ર નવ મહિનામાં પ્રાપ્ત થયેલી “ઐતિહાસિક સિદ્ધિ” ગણાવી અને આશા વ્યક્ત કરી કે આગામી પાંચ વર્ષમાં દ્વિપક્ષીય વેપાર બમણો થશે. તેવી જ રીતે, ન્યુઝીલેન્ડના પ્રધાનમંત્રી ક્રિસ્ટોફર લક્સને પણ તેને રોજગાર અને આર્થિક વિકાસ માટે એક મોટી તક ગણાવી અને દાવો કર્યો કે તે દેશની 95% નિકાસ પરના ટેરિફને દૂર કરશે.
વિરોધનું મુખ્ય કારણ: ડેરી ઉદ્યોગ
વિન્સ્ટન પીટર્સની સૌથી મોટી ચિંતા ડેરી ઉત્પાદનો છે. તેમણે કહ્યું, “ભારત હજુ પણ દૂધ, ચીઝ અને માખણ જેવા ઉત્પાદનો પર ટેરિફ અવરોધો (કર) ઘટાડી રહ્યું નથી, જે ન્યુઝીલેન્ડની કુલ નિકાસના 30% હિસ્સો ધરાવે છે. ન્યુઝીલેન્ડના ઇતિહાસમાં આ પહેલો વેપાર કરાર છે જેમાં મુખ્ય ડેરી ઉત્પાદનોનો સમાવેશ થતો નથી.”
ભારત સરકારનું વલણ
ભારતે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તેણે તેના સ્થાનિક ખેડૂતો અને ઉદ્યોગોના હિતમાં આ મુક્ત વેપાર કરારમાંથી ડેરી ઉત્પાદનો અને અન્ય સંવેદનશીલ ઉત્પાદનો (જેમ કે કોફી, ખાંડ, તેલ અને રબર) ને બાકાત રાખ્યા છે. ભારત તેના ડેરી બજારનું રક્ષણ કરવા માટે કટિબદ્ધ છે.
ન્યુઝીલેન્ડ સરકારમાં મતભેદ આંતરરાષ્ટ્રીય ચર્ચાનો વિષય બની ગયો છે. પીટર્સનો આરોપ છે કે લક્ઝનની નેશનલ પાર્ટીએ “ગુણવત્તા” કરતાં “ગતિ” ને પ્રાથમિકતા આપીને ખોટો સોદો કર્યો છે.