Inflation: દેશમાં છૂટક ફુગાવો સપ્ટેમ્બરમાં RBI ના અંદાજ કરતાં ઓછો થયો. આનો અર્થ એ થયો કે દેશમાં ફુગાવો આ મહિને નોંધપાત્ર રીતે ઘટ્યો છે, જે છેલ્લા 8 વર્ષમાં સૌથી નીચો છે. સપ્ટેમ્બરમાં ફુગાવો ઘટીને 1.54% થયો, જે ઓગસ્ટમાં 2.07% હતો.
ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં સતત ઘટાડાને કારણે, ભારતનો છૂટક ફુગાવો સપ્ટેમ્બરમાં ભારતીય રિઝર્વ બેંકના 2-6% ના લક્ષ્યાંક કરતાં નીચે 1.54% થયો, જે ઓગસ્ટમાં 2.07% હતો. જૂન 2017 પછી ફુગાવાનો આ સૌથી નીચો સ્તર છે. આનો અર્થ એ થયો કે 8 વર્ષમાં સૌથી નીચો ફુગાવો ફક્ત સપ્ટેમ્બર 2025 માં જ પ્રાપ્ત થશે.
રોઇટર્સે 38 અર્થશાસ્ત્રીઓનો સર્વે કર્યો હતો, જેમણે અંદાજ લગાવ્યો હતો કે સપ્ટેમ્બરમાં છૂટક ફુગાવો 1.70% સુધી ઘટી શકે છે. ગ્રાહક ભાવ સૂચકાંક (CPI) નો લગભગ અડધો હિસ્સો ધરાવતો ખાદ્ય ફુગાવો સપ્ટેમ્બરમાં વધુ ઘટીને -2.28% થયો, જે પાછલા મહિનાના -0.69% હતો. તાજેતરના મહિનાઓમાં ખાદ્ય પદાર્થોના ભાવ ગયા વર્ષના ઉચ્ચતમ સ્તરથી નોંધપાત્ર રીતે ઘટ્યા છે, ખાસ કરીને એપ્રિલથી શાકભાજીના ભાવમાં બે આંકડાનો ઘટાડો થયો છે. ભાવ દબાણ ભારતીય રિઝર્વ બેંકના 4% લક્ષ્યાંકથી સતત સાત મહિના નીચે રહ્યું છે. અર્થશાસ્ત્રીઓએ આ વર્ષે ફુગાવાને નિયંત્રિત કરતી બેઝ ઇફેક્ટ ઓગસ્ટમાં સમાપ્ત થવાની અપેક્ષા રાખી હતી, પરંતુ સત્તાવાર ડેટા દર્શાવે છે કે ખાદ્ય પદાર્થોના ભાવ ગયા વર્ષની તુલનામાં નિયંત્રણમાં રહ્યા છે, અને આ વલણ સપ્ટેમ્બરમાં પણ ચાલુ રહેવાની શક્યતા છે.
GST અસર દૃશ્યમાન
તાજેતરના ડેટા દર્શાવે છે કે ભાવ દબાણ ઓછું રહેવાની શક્યતા છે, અને ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (GST) માં રાહત આગામી મહિનાઓમાં ભાવ નિયંત્રણમાં રાખશે. આ મહિનાની શરૂઆતમાં, ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ નાણાકીય વર્ષ 2026 માટે ફુગાવાનો અંદાજ 3.1% થી ઘટાડીને 2.6% કર્યો હતો, જેમાં પુરવઠામાં સુધારો અને ખર્ચમાં ઘટાડો થવાનું કારણ આપવામાં આવ્યું હતું. જોકે, ફુગાવાનો દર વધુ નીચો આવ્યો છે.
RBI ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ 1 ઓક્ટોબરના રોજ જણાવ્યું હતું કે GST દરોમાં તાજેતરમાં રાહત આપવાથી ગ્રાહક ભાવ સૂચકાંક (CPI) માં ઘણી વસ્તુઓના ભાવ ઘટશે. એકંદરે, ફુગાવો ઓગસ્ટના અંદાજ કરતાં ઓછો રહેવાની શક્યતા છે, જેનું મુખ્ય કારણ GST દરમાં ઘટાડો અને ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં ઘટાડો છે. RBIના મધ્યમ ગાળાના લક્ષ્યાંક 4% કરતા ફુગાવો ઘણો નીચે હોવાથી, વિશ્લેષકો અપેક્ષા રાખે છે કે નીતિ નિર્માતાઓ અર્થતંત્રને વેગ આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. અર્થશાસ્ત્રીઓ ડિસેમ્બરની બેઠકમાં વ્યાજ દરમાં વધુ 25 બેસિસ પોઈન્ટનો ઘટાડો થવાની અપેક્ષા રાખે છે. RBI એ આ વર્ષની શરૂઆતથી વ્યાજ દરમાં 100 બેસિસ પોઈન્ટનો ઘટાડો કર્યો છે.