Amc: 27% અનામત નિયમ લાગુ થયા પછી, આગામી અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (AMC) ચૂંટણીમાં પછાત વર્ગ (OBC) ઉમેદવારોની સંખ્યા 19 થી વધીને 52 થશે. રાજ્ય ચૂંટણી પંચે 28 ઓક્ટોબરના રોજ સુધારેલી બેઠકોની ફાળવણીની જાહેરાત કરી.
આ પગલાથી ફેબ્રુઆરી 2026 ના નાગરિક ચૂંટણી માટે ચૂંટણીના દૃશ્યમાં નોંધપાત્ર ફેરફાર થયો છે. અમદાવાદમાં 48 વોર્ડ છે, અને ચાંદખેડા સિવાય, બધા 47 વોર્ડમાં હવે ઓછામાં ઓછો એક OBC ઉમેદવાર હશે. તેથી રાજકીય પક્ષોએ દરેક વોર્ડમાં ઓછામાં ઓછો એક OBC ઉમેદવાર અને કેટલાક કિસ્સાઓમાં બે ઉમેદવાર ઉભા રાખવા પડશે. આ ફેરફાર સાથે, સામાન્ય (બિનઅનામત) બેઠકોની સંખ્યા 76 થી ઘટીને 59 થશે.
હાલમાં, AMC ની 192 સભ્યોની સંસ્થામાં નીચે મુજબ વિતરણ છે:
* મહિલાઓ: 99 બેઠકો
* અનુસૂચિત જાતિ (SC): 20 બેઠકો
* અનુસૂચિત જનજાતિ (ST): 2 બેઠકો
* OBC ઉમેદવારો: 19 બેઠકો
આ કુલ 116 અનામત બેઠકો અને 76 સામાન્ય બેઠકો છે.
આગામી ચૂંટણીઓ માટે, પુનઃગઠન 2011 ની વસ્તી ગણતરી પર આધારિત છે, જેમાં અમદાવાદમાં 5.96 મિલિયનની વસ્તી નોંધાઈ હતી, જે સરેરાશ વોર્ડ દીઠ આશરે 1.18 લાખ રહેવાસીઓ છે.
જ્યારે OBC અનામત વધશે, ત્યારે SC અને ST બેઠકોની સંખ્યા યથાવત રહેશે. 20 SC બેઠકોમાંથી, 10 મહિલાઓ માટે અનામત રહેશે, અને 2 ST બેઠકો પહેલાની જેમ જ રહેશે.
પૃષ્ઠભૂમિ અને અમલીકરણમાં વિલંબ
સપ્ટેમ્બર 2023 માં ગુજરાત વિધાનસભા દ્વારા સ્થાનિક સ્વરાજ્ય સંસ્થાઓમાં 27% OBC અનામતને મંજૂરી આપવામાં આવી હોવા છતાં, AMC જેવા મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનોમાં તેના અમલીકરણ માટે ઘણા ફોલો-અપ પગલાં લેવાની જરૂર હતી.
ગુજરાત સ્થાનિક સત્તાવાળાઓ કાયદા (સુધારા) અધિનિયમ, 2023, જેણે OBC અનામતને 10% થી વધારીને 27% કરી હતી, તે નિવૃત્ત ન્યાયાધીશ કે.એસ. ઝવેરીની આગેવાની હેઠળના કમિશનની ભલામણો પર આધારિત હતું. રાજ્ય સરકારે ઓગસ્ટ 2023 માં નવા ક્વોટાની ઔપચારિક જાહેરાત કરી.
જોકે, વ્યક્તિગત વોર્ડમાં ફેરફાર લાગુ કરવામાં સમય લાગ્યો. રાજ્ય ચૂંટણી પંચે 2011 ની વસ્તી ગણતરીના ડેટાનો ઉપયોગ કરીને સીટ રિઝર્વેશનની પુનઃગણતરી કરવી પડી અને વોર્ડ મુજબ ફાળવણી અપડેટ કરવી પડી. નવું વિતરણ ફક્ત ઓક્ટોબર 2025 માં જ સૂચિત કરવામાં આવ્યું હતું.
આ સુધારો હાલમાં ન્યાયિક ચકાસણી હેઠળ છે. સુપ્રીમ કોર્ટ સમક્ષ અરજીઓમાં પડકારવામાં આવ્યો છે કે શું રાજ્યએ સ્થાનિક સંસ્થાઓમાં OBC અનામતને લંબાવવા માટે જરૂરી “ટ્રિપલ ટેસ્ટ” પૂર્ણ કર્યો છે.