બાંગ્લાદેશમાં શેખ હસીનાએ વડા પ્રધાન પદ પરથી રાજીનામું આપ્યા પછી અને તેમના દેશ છોડ્યા પછીની અશાંતિને કારણે Meghalayaમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદથી થોડાક મીટર દૂર આવેલા એક ગામના લોકો સરહદ પારથી ઘૂસણખોરીની સંભાવનાને લઈને ખૂબ જ ચિંતિત છે.
પૂર્વ ખાસી હિલ્સ જિલ્લાના લિંગખોંગ ગામના લોકો તેમના ગામને બાંગ્લાદેશથી અલગ કરતા વાંસની વાડને મજબૂત કરવામાં વ્યસ્ત છે અને આખી રાત જાગરણ પણ કરી રહ્યા છે.
ગામલોકોએ સરહદ પર વાંસની વાડ બનાવી
આ ગામમાં 90 થી વધુ લોકો રહે છે, જેમણે કોવિડ રોગચાળા દરમિયાન સરહદ પર નાના ગુનાઓને સરહદ પાર ન થાય તે માટે વાંસની પાતળી વાડ બાંધી હતી. લિંગખોંગ એ મેઘાલયના એવા વિસ્તારોમાંથી એક છે જ્યાં આંતરરાષ્ટ્રીય બોર્ડર પિલર અથવા ઝીરો લાઇનના 150 યાર્ડની અંદર જમીનના સીમાંકન મુદ્દાઓ અને વસાહતોને કારણે સરહદ વાડનું નિર્માણ થઈ શક્યું નથી.
જો તમે ગામને જોશો, તો તમને ખબર પડશે કે અહીંના મોટાભાગના ઘરો આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદની ખૂબ નજીક છે અને અહીં એકમાત્ર ફૂટબોલ મેદાન ઝીરો લાઇન પર છે, જ્યાં બાળકો આખો સમય બોર્ડર સિક્યુરિટી ફોર્સ (બીએસએફ) ની દેખરેખ હેઠળ રમે છે.
BSFએ સતર્કતા વધારી
ચિંતા વ્યક્ત કરતા, આ ગામના રહેવાસી 42 વર્ષીય ડેરિયા ખોંગ્સદીરે કહ્યું, ‘5 ઓગસ્ટે જ્યારે બાંગ્લાદેશમાં હિંસાની ઘટનાઓ વધી ત્યારે અમે ખૂબ જ ચિંતિત હતા અને આખી રાત સૂઈ શક્યા નહીં. અમને ડર હતો કે બાંગ્લાદેશમાં અમારા પડોશીઓ હિંસક બની શકે છે. રાહતની વાત એ હતી કે BSFએ તેની તકેદારી વધારી અને ગામમાં સ્થિત તેની ચોકીમાં વધુ સૈનિકો તૈનાત કર્યા.
તેમણે કહ્યું, ‘આ ઉપરાંત ગ્રામ્ય સંરક્ષણ ટીમ અને અમારી સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે આખી રાત જાગતા લોકોને પણ તૈનાત કરવામાં આવ્યા હતા.’ ડેરિયાએ કહ્યું, “આપણી પાસે એકમાત્ર સુરક્ષા વાંસની વાડ છે. આનાથી ગ્રામ્ય સ્તરે નાના ગુનાઓને રોકવામાં મદદ મળી છે, પરંતુ અમે કહી શકતા નથી કે તે ગંભીર પરિસ્થિતિઓમાં અસરકારક રહેશે કે નહીં.
વાડ મજબૂત કરવામાં વ્યસ્ત ગ્રામજનો
વાડને મજબૂત કરવા માટે ગ્રામજનોએ હવે નવા વાંસનું વાવેતર શરૂ કર્યું છે. લિંગખોંગ શૂન્ય રેખાથી 150 યાર્ડની ત્રિજ્યામાં આવે છે અને નિયમો મુજબ 150 યાર્ડ પછી જ કાંટાળા તારની ફેન્સીંગ ઊભી કરી શકાય છે. તેથી, જ્યારે 2021 માં વાડ માટેનો પ્રસ્તાવ મુકવામાં આવ્યો, ત્યારે ગામ વાડના સંરક્ષણ ક્ષેત્રની બહાર આવ્યું.
ગ્રામજનોના વિરોધને કારણે કામ અટકાવવું પડ્યું હતું. તેઓએ ઝીરો લાઇન પર વાંસની ફેન્સીંગ પણ લગાવી હતી અને સત્તાવાળાઓને તે લાઇન સાથે કાંટાળા તારની ફેન્સીંગ લગાવવા વિનંતી કરી હતી. મેઘાલયમાં 443 કિમી લાંબી ભારત-બાંગ્લાદેશ સરહદમાંથી લગભગ 80 ટકા વાડ કરવામાં આવી છે. જ્યાં બોર્ડર ગાર્ડ્સ બાંગ્લાદેશ (બીજીબી) તેનો વિરોધ કરી રહ્યું છે અથવા જ્યાં બાંધકામ માટે જમીન નથી ત્યાં વાડ લગાવી શકાઈ નથી.
બાંગ્લાદેશ તરફથી 13 ક્ષેત્રોમાં મંજૂરી બાકી છે
બીએસએફના મેઘાલય ફ્રન્ટિયરના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “કરાર મુજબ, વાડ શૂન્ય રેખાથી ઓછામાં ઓછી 150 યાર્ડની અંદર બાંધવી જોઈએ, પરંતુ તે હંમેશા એવું નથી હોતું.” સીમા રક્ષકો બાંગ્લાદેશ કેટલીકવાર વસ્તીના આધારે શૂન્ય રેખા પર ફેન્સીંગ કરવાની મંજૂરી આપે છે, જેમ કે લિંગખોંગમાં જોવા મળે છે.
બાંગ્લાદેશ સરકાર મેઘાલયમાં સરહદ પર ઓછામાં ઓછા સાત સ્થળોએ આ વ્યવસ્થા માટે સંમત થઈ છે અને તેને લિંગખોંગ સુધી વિસ્તારવા માટે ચર્ચા ચાલી રહી છે. જો કે, આવા ઓછામાં ઓછા 13 ક્ષેત્રો માટેની મંજૂરી હજુ બાકી છે અને મંજૂરી મેળવવી એ એક લાંબી અને મુશ્કેલ પ્રક્રિયા છે.
નવ વર્ષમાં સંમતિ મળી
“અમે 2011 માં સમાન દરખાસ્ત મોકલી હતી, પરંતુ કેટલાક ક્ષેત્રો માટે, 2020 માં જ કરાર થયો હતો,” અધિકારીએ વિગતો આપ્યા વિના જણાવ્યું હતું. લિંગખોંગના રહેવાસી ડબલિંગ ખોંગ્સદીરે વાડ મુદ્દે ભારત સરકારના વલણ પર અસંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે, વાડ ઉભી થયા બાદ અમારું ગામ ભારતીય ક્ષેત્રની બહાર જતું રહે તે યોગ્ય નથી. અમે સલામત નથી અનુભવતા. અમે સુરક્ષા માળખામાં રહેવા માંગીએ છીએ. અમે અનાદિ કાળથી અહીં રહીએ છીએ. અમને આશા છે કે બાંગ્લાદેશની નવી સરકાર અને ભારત સરકાર ટૂંક સમયમાં આ સમસ્યાનો ઉકેલ લાવશે.