આ દિવસોમાં કાળઝાળ ગરમીએ હાહાકાર મચાવ્યો છે. ઉત્તર-પશ્ચિમ ભારતના મેદાનો સહિત દેશના મધ્ય અને પૂર્વ ભાગોમાં તીવ્ર ગરમી પડી રહી છે. રાજસ્થાનના ફલોદીમાં ગઈકાલે તાપમાન 50 ડિગ્રીની આસપાસ પહોંચી ગયું હતું. દેશના ઘણા વિસ્તારોમાં તાપમાન 45થી 48 ડિગ્રી વચ્ચે રહે છે. મહારાષ્ટ્રના અકોલામાં સ્થિતિ એટલી હદે પહોંચી ગઈ કે જિલ્લા પ્રશાસને કલમ 144 લાગુ કરવી પડી હતી.
ગરમીની સીધી અસર લોકોના આરોગ્ય પર પણ પડી રહી છે. દેશભરની હોસ્પિટલોમાં હીટ સ્ટ્રોકના કારણે બીમાર લોકોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. આવી સ્થિતિમાં, પ્રશ્ન એ છે કે તાપમાન કેટલું ઉંચુ જઈ શકે? સ્વાસ્થ્ય પર તેની કેટલી અસર થાય છે? ગરમીની વાતાવરણ પર શું અસર થાય છે?
પહેલા જાણીએ કે હવામાન કેવું છે?
ભારતીય હવામાન વિભાગે (IMD) રવિવારે જણાવ્યું હતું કે રાજસ્થાન, હરિયાણા, પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશ, પશ્ચિમ મધ્ય પ્રદેશ, વિદર્ભ અને ગુજરાતના કેટલાક વિસ્તારોમાં ગરમીનું મોજું ચાલી રહ્યું છે. આ રાજ્યોમાં રાત્રિના સમયે પણ ભારે ગરમી રહે છે. જમ્મુ-કાશ્મીરના જમ્મુ ડિવિઝન અને હિમાચલ પ્રદેશના મેદાની વિસ્તારોમાં તાપમાન 40થી ઉપર છે અને ગરમીનું મોજું ચાલી રહ્યું છે.
આપણે પહાડો પર પણ પરસેવો પાડીએ છીએ. કાશ્મીરના કાઝીગુંડમાં રવિવારે 43, કોકરનાગ 22 અને જમ્મુ વિભાગના ભદરવાહમાં 23 વર્ષ પછી મે મહિનામાં બીજા નંબરનું સૌથી વધુ તાપમાન નોંધાયું હતું. રાજ્યના તમામ પહાડોમાં પણ દિવસનું તાપમાન સામાન્ય કરતા 4 થી 9 ડિગ્રી વધુ છે. જમ્મુમાં મહત્તમ તાપમાન 42.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ નોંધાયું હતું.
તો આગળ હવામાન કેવું રહેશે?
આઈએમડીના વૈજ્ઞાનિક સોમા સેન રોયે જણાવ્યું કે પંજાબ, હરિયાણા, પશ્ચિમ રાજસ્થાન અને પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશમાં ત્રણ દિવસ સુધી રેડ એલર્ટ રહેશે. ત્યારપછી દરેક વિસ્તારમાં તાપમાન ઘટવા લાગશે. ઓરેન્જ એલર્ટમાં જશે. તીવ્રતા રહેશે પરંતુ વિતરણ ઘટશે કારણ કે કેટલીક વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સ પણ આવી રહી છે. જેના કારણે તાપમાન ધીમે ધીમે ઘટવા લાગશે. પંજાબ, હરિયાણા, પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશ અને પશ્ચિમ રાજસ્થાનમાં ત્રણ દિવસ સુધી તાપમાન ઊંચું રહેશે. પૂર્વી રાજસ્થાન અને પશ્ચિમ મધ્યપ્રદેશમાં આ સ્થિતિ બે દિવસ સુધી રહેશે.
IMD અનુસાર, પંજાબ, હરિયાણા, ચંદીગઢ, દિલ્હી, રાજસ્થાનના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં 29 મે સુધી ભારે ગરમી ચાલુ રહેશે. આ સમયગાળા દરમિયાન યુપી, મધ્યપ્રદેશ, ગુજરાત, છત્તીસગઢ અને મહારાષ્ટ્રના કેટલાક વિસ્તારોમાં આકરી ગરમી પણ અનુભવાશે.
પશ્ચિમ બંગાળ, આસામ અને મેઘાલય સહિત ઉત્તર-પૂર્વના કેટલાક વિસ્તારોને આકરી ગરમીમાંથી થોડી રાહત મળવાની અપેક્ષા છે, કારણ કે બંગાળની ખાડીમાં ચક્રવાત રેમાલ દરિયાકાંઠે અથડાયા બાદ આ વિસ્તારોમાં વરસાદ અને ભારે પવન ફૂંકાઈ શકે છે.