ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ રાયસીનું હેલિકોપ્ટર દુર્ઘટનામાં મોત થયું છે. ઈરાનના સરકારી ટીવીનું કહેવું છે કે બચાવ અને શોધ ટીમોએ રાષ્ટ્રપતિ રાયસીના ક્રેશ થયેલા હેલિકોપ્ટરની ઓળખ કરી લીધી છે. આ અકસ્માતમાં કોઈના બચી જવાની શક્યતા નથી. ચાલો જાણીએ કે જો કોઈ ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ પદ પર હતા ત્યારે મૃત્યુ પામે તો શું થાય? દેશના આગામી નેતૃત્વ અંગે બંધારણમાં શું જોગવાઈ છે?
વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં ઈરાનમાં ઘણા શક્તિશાળી નેતાઓ છે જેઓ આ પદ માટે પોતાને કાબેલ ગણાવશે. આવી સ્થિતિમાં ઈરાનના સર્વોચ્ચ નેતા અયાતુલ્લા અલી ખમેનીના શાસનની પણ કસોટી થશે. કારણ કે ઈબ્રાહિમ રાયસીને ખામેનીના ઉત્તરાધિકારી તરીકે જોવામાં આવી રહ્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં, જે પણ નેતા ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ બનશે તે પરોક્ષ રીતે સર્વોચ્ચ નેતાનો દાવેદાર માનવામાં આવશે.
ઈરાનના બંધારણની કલમ 131 જણાવે છે કે જો કોઈ ઈરાની રાષ્ટ્રપતિ પદ પર રહીને મૃત્યુ પામે છે, તો ઉપરાષ્ટ્રપતિ કાર્યકારી રાષ્ટ્રપતિની ભૂમિકા ભજવે છે. જો કે, જો સર્વોચ્ચ નેતા તેમને તે પદ સંભાળવાની મંજૂરી આપે તો જ તેઓ આ જવાબદારી સંભાળશે. કારણ કે દેશની તમામ બાબતોમાં નિર્ણય લેવાની અંતિમ સત્તા સર્વોચ્ચ નેતા પાસે છે.
દેશની મૂળભૂત નીતિઓ સમાન રહેશે: જેસન બ્રોડસ્કી
ઈરાનના બંધારણની આ જોગવાઈ અનુસાર, હાલમાં મોહમ્મદ મોખ્બર, સર્વોચ્ચ નેતા આયાતુલ્લા અલી ખમેનીના નજીકના અને સહયોગી ઉપરાષ્ટ્રપતિ છે. આવી સ્થિતિમાં પ્રમુખ પદના પ્રબળ દાવેદાર મોહમ્મદ મોખબર છે. જો કે, પ્રથમ ઉપરાષ્ટ્રપતિ, સંસદના અધ્યક્ષ અને ન્યાયતંત્રના વડાની બનેલી કાઉન્સિલની જવાબદારી છે કે તે 50 દિવસની અંદર નવા રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીનું આયોજન કરે.
યુનાઈટેડ અગેઈન્સ્ટ ન્યુક્લિયર ઈરાનના નીતિ નિર્દેશક જેસન બ્રોડસ્કીએ એક મીડિયા આઉટલેટ સાથે વાત કરતા કહ્યું કે ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ ‘નિર્ણય નિર્માતા’ તરીકેની જગ્યાએ નીતિઓના અમલકર્તા તરીકે વધુ કામ કરે છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ કોઈ પણ હોય, દેશની મૂળભૂત નીતિઓ સમાન રહેશે.
હેલિકોપ્ટર દુર્ઘટનામાં રાયસીનું મોત
રાયસીનું હેલિકોપ્ટર ઉત્તર-પશ્ચિમ ઈરાનના જોલ્ફામાં ક્રેશ થયું જ્યારે તેઓ પૂર્વ અઝરબૈજાન પ્રાંતમાં એક બંધનું ઉદ્ઘાટન કરીને પરત ફરી રહ્યા હતા. ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ હોવા સાથે, રાયસી સર્વોચ્ચ નેતા આયાતુલ્લાહ અલી ખામેની અને કટ્ટરપંથી ધર્મગુરુના નજીકના તરીકે જાણીતા હતા. ઇબ્રાહિમ રાયસીએ 2021ની રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં ભારે માર્જિનથી જીત મેળવી હતી.