Bangladesh: ચૂંટણી પહેલા બાંગ્લાદેશમાં હિંસા: મહાસત્તાઓ ચીન, અમેરિકા અને રશિયા કયા પક્ષમાં છે?

Bangladesh: હિંસા પછી, મુહમ્મદ યુનુસે ચીન પાસેથી સમર્થનની આશા રાખી હતી, પરંતુ ચીને તટસ્થ વલણ અપનાવ્યું છે. અમેરિકાએ પણ હાલમાં બાંગ્લાદેશની વચગાળાની સરકારને સીધું સમર્થન આપવાનો ઇનકાર કર્યો છે. બીજી તરફ, રશિયાએ યુનુસ સરકારની ટીકા કરી છે, અને તેને ઇતિહાસમાંથી શીખવાની વિનંતી કરી છે.

ચૂંટણી દરમિયાન બાંગ્લાદેશમાં થયેલી અશાંતિ પર અમેરિકા, ચીન અને રશિયાએ પ્રતિક્રિયા આપી છે. ત્રણેય મહાસત્તાઓએ હિંસાનો તાત્કાલિક અંત લાવવા હાકલ કરી છે. જ્યારે ચીન અને અમેરિકાએ આ મુદ્દે તટસ્થ વલણ અપનાવ્યું છે, ત્યારે રશિયાએ બાંગ્લાદેશની વચગાળાની સરકારને ભારત સાથે સંબંધો સુધારવાની સલાહ આપી છે. ઢાકામાં પુતિનના રાજદૂત, એલેક્ઝાન્ડર ખોઝિને કહ્યું કે બાંગ્લાદેશમાં આગામી ચૂંટણીઓ પહેલાં અનુકૂળ વાતાવરણ બનાવવું જરૂરી છે. યુનુસ સરકાર માટે, ભારત સાથે તણાવ ઓછો કરવો મહત્વપૂર્ણ રહેશે.

ચીને શું કહ્યું છે?

ચીનના વિદેશ મંત્રાલયે બાંગ્લાદેશમાં અશાંતિ અંગે નિવેદન જારી કર્યું છે. વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે, “બાંગ્લાદેશમાં જે થઈ રહ્યું છે તે દુ:ખદ છે. બેઇજિંગ બાંગ્લાદેશમાં સુરક્ષિત, સ્થિર અને સુગમ સંસદીય ચૂંટણીઓ ઇચ્છે છે.”

વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તાએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, “અમારું માનવું છે કે ચૂંટણીઓ દ્વારા, બાંગ્લાદેશના વિવિધ પ્રદેશો મહત્વપૂર્ણ રાજકીય એજન્ડાને યોગ્ય રીતે આગળ ધપાવશે. અમે ઇચ્છીએ છીએ કે દરેક વ્યક્તિ હિંસાનો ત્યાગ કરે અને રાષ્ટ્રીય એકતા અને સ્થિરતા જાળવી રાખે.”

ચીને તેના નિવેદનમાં યુનુસ અથવા તેમના આરોપોનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી. શેખ હસીનાના બળવા પછી, બાંગ્લાદેશની વચગાળાની સરકાર ચીન સાથે સતત સંપર્કમાં છે. મુખ્ય સલાહકાર મોહમ્મદ યુનુસે આ વર્ષના મે મહિનામાં રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ સાથે મુલાકાત કરી હતી.

ચીનની તેમની મુલાકાત દરમિયાન, યુનુસે ચિકન નેક પર નિવેદન આપ્યું હતું. યુનુસે કહ્યું હતું કે જો ચીન ચિકન નેક બંધ કરવાનો પ્રયાસ કરશે, તો બાંગ્લાદેશ તેનું સમર્થન કરશે. ભારતે યુનુસના નિવેદન પર કડક પ્રતિક્રિયા આપી હતી.

અમેરિકાના વલણને જાણો

ઓગસ્ટ 2024 માં જ્યારે શેખ હસીનાને ઉથલાવી દેવામાં આવ્યા, ત્યારે અમેરિકાની ભૂમિકા પ્રકાશમાં આવી. આવામી લીગના નેતાઓએ ખુલ્લેઆમ બળવા માટે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સને દોષી ઠેરવ્યા હતા. શેખ હસીનાએ વારંવાર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પર યુનુસને સત્તામાં લાવવાનો આરોપ લગાવ્યો છે.

હસીનાના મતે, યુનુસને અમેરિકાના ઇશારે મુખ્ય સલાહકાર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. હવે, બાંગ્લાદેશમાં ચાલી રહેલા અશાંતિ વચ્ચે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સે તેની તટસ્થતા જાળવી રાખી છે. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ન તો યુનુસના સમર્થનમાં કે ન તો શેખ હસીના વિરુદ્ધ કોઈ નિવેદનો જારી કરી રહ્યું છે.

સોમવારે (22 ડિસેમ્બર), મોહમ્મદ યુનુસે યુએસના ખાસ દૂત સર્જિયો ગોર સાથે વાત કરી. ધ ડેઇલી સ્ટાર અનુસાર, યુનુસે શેખ હસીના પર ગંભીર આરોપો લગાવ્યા. યુનુસે કહ્યું કે અવામી લીગના સભ્યો વાતાવરણને ખલેલ પહોંચાડવા માટે હિંસા ભડકાવી રહ્યા છે. જોકે, ગોરે કોઈ ટિપ્પણી કરી ન હતી. ગોરે શાંતિપૂર્ણ ચૂંટણીઓની હિમાયત કરી.

રશિયાની પ્રતિક્રિયા શું છે?

રશિયાએ બાંગ્લાદેશમાં અશાંતિ અંગે યુનુસ સરકારની ટીકા કરી છે. ઢાકામાં પત્રકારો સાથે વાત કરતા, રશિયન રાજદૂતે કહ્યું કે જો બાંગ્લાદેશ ભારત સાથેના તેના સંબંધો જલ્દી સુધારે તો તે વધુ સારું રહેશે. રશિયન રાજદૂતે તેમની વાતચીતમાં 1971નો ઉલ્લેખ કર્યો.

રશિયન રાજદૂતના મતે, બાંગ્લાદેશ ભારતને કારણે બન્યો હતો. રશિયાએ તે સમયે ભારત અને બાંગ્લાદેશને મદદ કરી હતી. ભારત વિરુદ્ધ જવાથી બાંગ્લાદેશને ફાયદો થશે નહીં.