UN રિપોર્ટ: સુદાનના નરસંહારમાં બ્રિટિશ હથિયારોનો ઉપયોગ, યુએઈ પર પણ હથિયારો પૂરા પાડવાનો આરોપ
UN: સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા મેળવેલા દસ્તાવેજો દર્શાવે છે કે સુદાનમાં અર્ધલશ્કરી દળ, આરએસએફ, બ્રિટિશ હથિયારોનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે. આ સાધનો બ્રિટનથી યુએઈને વેચવામાં આવ્યા હતા પરંતુ તે આરએસએફમાં સમાપ્ત થયા. આ વિવાદથી બ્રિટનની શસ્ત્ર નિકાસ નીતિ અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાના પાલન અંગે ગંભીર પ્રશ્નો ઉભા થયા છે.
સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદ (UNSC) દ્વારા મેળવેલા દસ્તાવેજો દર્શાવે છે કે સુદાનમાં ચાલી રહેલા ગૃહયુદ્ધમાં બ્રિટિશ બનાવટના લશ્કરી સાધનોનો ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. આ સાધનો રેપિડ સપોર્ટ ફોર્સ (RSF) પાસેથી મળી આવ્યા હતા, જે નરસંહાર અને યુદ્ધ ગુનાઓનો આરોપ લગાવતી અર્ધલશ્કરી એકમ છે. સુદાનના સશસ્ત્ર દળો (SAF) અને રેપિડ સપોર્ટ ફોર્સ (RSF) વચ્ચેનો સંઘર્ષ એપ્રિલ 2023 માં શરૂ થયો હતો.
આ દસ્તાવેજો દર્શાવે છે કે સુદાનના યુદ્ધ ઝોનમાંથી બ્રિટિશ બનાવટના નાના હથિયારો લક્ષ્યીકરણ પ્રણાલીઓ અને બખ્તરબંધ વાહન એન્જિન મળી આવ્યા છે. આ સાધનો બ્રિટનથી સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE) ને વેચવામાં આવ્યા હોવાના અહેવાલ છે, પરંતુ બાદમાં યુએઈ દ્વારા આરએસએફને પહોંચાડવામાં આવ્યા હતા. જોકે, યુએઈએ આ આરોપોને નકારી કાઢ્યા છે.
૩ વર્ષમાં ૧૫૦,૦૦૦ લોકો માર્યા ગયા
SAF અને RSF સંઘર્ષ હવે તેના ત્રીજા વર્ષમાં છે. લગભગ ૧૫૦,૦૦૦ લોકો માર્યા ગયા છે, ૧.૨ કરોડ લોકોને તેમના ઘર છોડવાની ફરજ પડી છે, અને આશરે ૨.૫ કરોડ લોકો ભૂખમરા અને તકલીફનો સામનો કરી રહ્યા છે. RSF અને સુદાનની સેના પર નાગરિકોને નિશાન બનાવવા અને યુદ્ધ ગુનાઓ કરવાનો આરોપ છે.
જૂન ૨૦૨૪ અને માર્ચ ૨૦૨૫ ના રોજ સુરક્ષા પરિષદને સુપરત કરાયેલા બે અહેવાલોમાં જણાવાયું છે કે UAE RSF ને બ્રિટિશ શસ્ત્રો પૂરા પાડી રહ્યું છે. આ અહેવાલોમાં સુદાનની રાજધાની ખાર્તુમ અને નજીકના શહેર ઓમદુરમનમાં લેવામાં આવેલા ફોટોગ્રાફ્સનો સમાવેશ થાય છે. છબીઓમાં દેખાતા સાધનો પર ‘મિલિટેક’ નામની બ્રિટિશ કંપનીના લેબલ છે, જે નાના શસ્ત્રોની તાલીમ અને લક્ષ્યીકરણ પ્રણાલીઓનું ઉત્પાદક છે.
પુરાવા મળ્યાના માત્ર ત્રણ મહિના પછી જ લાઇસન્સ આપવામાં આવ્યા હતા.
બ્રિટિશ સરકારના રેકોર્ડ મુજબ, જાન્યુઆરી ૨૦૧૫ થી સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૪ દરમિયાન લશ્કરી તાલીમ સાધનોના નિકાસ માટે UAE ને ૨૬ લાઇસન્સ આપવામાં આવ્યા હતા. આમાં મિલિટેક સહિત ૧૪ કંપનીઓનો સમાવેશ થાય છે. સરકારે કઈ કંપનીને કયું લાઇસન્સ મળ્યું તે જાહેર કર્યું નથી.
સૌથી ચિંતાજનક વાત એ છે કે, સંયુક્ત રાષ્ટ્રને 27 સપ્ટેમ્બર, 2024 ના રોજ આ પુરાવા મળ્યા. માત્ર ત્રણ મહિના પછી, બ્રિટને યુએઈને સમાન સાધનો માટે “ઓપન વ્યક્તિગત નિકાસ લાઇસન્સ” જારી કર્યું. આ પ્રકારના લાયસન્સમાં માલના હેતુસર ઉપયોગ અંગે કોઈ નિકાસ મર્યાદા કે સ્પષ્ટતા નથી.
બ્રિટિશ કાયદો ગેરકાયદેસર ઉપયોગને માફ કરતો નથી.
બ્રિટિશ કાયદો સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે જો દુરુપયોગ અથવા ગેરકાયદેસર ઉપયોગનું જોખમ હોય તો શસ્ત્રોની નિકાસ ન કરવી જોઈએ. યુએઈનો લિબિયા અને યમન જેવા દેશોમાં શસ્ત્રો નિકાસ કરવાનો ઇતિહાસ રહ્યો છે, જ્યાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રે શસ્ત્રો પર પ્રતિબંધ લાદ્યો છે.
બ્રિટનમાં રહેતા દારફુર મૂળના લોકોએ પણ સુદાનમાં નિર્દોષ લોકો સામે બ્રિટિશ ટેકનોલોજી અથવા શસ્ત્રોનો ઉપયોગ ન થાય તેની ખાતરી કરવા માટે સમગ્ર મામલાની સ્વતંત્ર તપાસની માંગ કરી છે.