મોંઘવારી, ભૂખમરો, આર્થિક સંકટ… ‘ગરીબ’ Pakistan, તો ફાઇટર જેટ, ડ્રોન અને બોમ્બ ક્યાંથી ખરીદી રહ્યું છે?

Pakistan News: આ દિવસોમાં પાકિસ્તાન ભારત સાથે યુદ્ધ લડવા માટે ઉત્સુક લાગે છે. ભલે પાકિસ્તાન એક ગરીબ દેશ હોય. તે લાંબા સમયથી ગંભીર આર્થિક સંકટમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે. દેશની આર્થિક સ્થિતિ એટલી ખરાબ થઈ ગઈ છે કે સામાન્ય માણસ માટે બેસમયનું ભોજન પણ મેળવવું પડકારજનક બની ગયું છે. દેશના લગભગ 1.1 કરોડ લોકો ભૂખમરાથી પીડાઈ રહ્યા છે. ભૂખમરાના સંદર્ભમાં ટોચના 100 દેશોમાં પાકિસ્તાન 99મા ક્રમે છે. મોંઘવારી અને બેરોજગારી પણ આસમાને પહોંચી રહી છે અને સરકાર વારંવાર આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો પાસેથી નાણાકીય સહાય માટે અપીલ કરી રહી છે. તેમ છતાં પાકિસ્તાન પાસે ફાઇટર જેટ, ડ્રોન, મિસાઇલ અને દારૂગોળો છે.

7 અબજ ડોલરથી વધુનું સંરક્ષણ બજેટ

આર્થિક સંકટની પરિસ્થિતિઓ વચ્ચે આશ્ચર્યજનક સત્ય એ છે કે Pakistan સતત તેનું સંરક્ષણ બજેટ વધારી રહ્યું છે અને નવા શસ્ત્રો ખરીદી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે જ્યારે દેશની અર્થવ્યવસ્થા લગભગ નાદારીની આરે છે. તો પછી પાકિસ્તાન આટલા મોંઘા લશ્કરી સાધનો કેવી રીતે ખરીદી રહ્યું છે? પાકિસ્તાનનો GDP લગભગ $236 બિલિયન છે. જે ભારત કરતા ઘણો ઓછો છે. આમ છતાં, પાકિસ્તાને વર્ષ 2025 માટે 7 બિલિયન ડોલરથી વધુનું સંરક્ષણ બજેટ નક્કી કર્યું છે. આ તે સમયે છે જ્યારે આરોગ્ય, શિક્ષણ અને રોજગાર જેવી મૂળભૂત જરૂરિયાતો પર ખર્ચ કરવા માટે પણ પૈસા નથી.

ચીન શસ્ત્રો અને લોન આપી રહ્યું છે

પાકિસ્તાનના લશ્કરી વિસ્તરણનું સૌથી મોટું કારણ તેને ચીન તરફથી મળતું સમર્થન છે. પાકિસ્તાન તેના 80% થી વધુ શસ્ત્રો ચીન પાસેથી આયાત કરે છે. ચીન માત્ર શસ્ત્રો વેચતું નથી, પરંતુ તેને ખરીદવા માટે સરળ શરતો પર લોન પણ આપે છે. આ લોન ઘણીવાર ઓછા વ્યાજ દરો અને લાંબી ચુકવણીની મુદત સાથે આપવામાં આવે છે, તેથી પાકિસ્તાનને તાત્કાલિક રોકડની જરૂર નથી. આ વ્યવસ્થા હાલમાં પાકિસ્તાન માટે અનુકૂળ લાગી શકે છે, પરંતુ લાંબા ગાળે તે તેને ચીનના દેવાના જાળમાં ફસાવી શકે છે. આ ઉપરાંત, ચીની શસ્ત્રોની ગુણવત્તા પર પણ ઘણી વખત પ્રશ્ન ઉઠાવવામાં આવ્યો છે.

ભારત દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા લશ્કરી કાર્યવાહી દરમિયાન પાકિસ્તાનના સંરક્ષણ માળખાની નબળાઈઓ છતી થઈ છે, જેનાથી ચીની શસ્ત્રોની મર્યાદાઓ છતી થઈ છે. આ સમગ્ર પરિસ્થિતિને જોતાં, એવું કહેવું ખોટું નહીં હોય કે આજે પાકિસ્તાન ખાલી પેટે સૈન્ય જાળવી રહ્યું છે અને તે પણ લોનના આધારે. આ રણનીતિ માત્ર દેશની આર્થિક સ્થિતિને વધુ ખરાબ કરી શકે છે, પરંતુ ભવિષ્યમાં તેની સાર્વભૌમત્વ માટે પણ ખતરો ઉભો કરી શકે છે.