Tibet: તિબેટમાં આવેલા ભૂકંપમાં 126 લોકોના મોત થયા હતા. સેંકડો લોકો ઘાયલ થયા હતા. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે હજુ પણ ઘણા લોકો કાટમાળ નીચે દટાયેલા છે. આ ભૂકંપની તીવ્રતા 400 કિલોમીટર દૂર સુધી અનુભવાઈ હતી. તિબેટ ઉપરાંત નેપાળ, ભૂટાન, ભારત અને બાંગ્લાદેશમાં પણ તેના આંચકા અનુભવાયા હતા.
તિબેટમાં આવેલા ભૂકંપમાં 126 લોકોના મોત થયા હતા. સેંકડો લોકો ઘાયલ થયા હતા. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે હજુ પણ ઘણા લોકો પોતાના ઘરોના કાટમાળ નીચે દટાયેલા છે. દરમિયાન એ સવાલ પણ ઉઠી રહ્યો છે કે શું તિબેટમાં આવેલા ભૂકંપને કારણે થયેલી તબાહી કુદરતી નથી? ત્યાં ભૂકંપ વિનાશ માટે ચીનના ડેમ જવાબદાર છે? ચીનની સરકારી સમાચાર એજન્સી શિન્હુઆના જણાવ્યા અનુસાર ભૂકંપના કારણે તિબેટમાં 3 હજાર 600થી વધુ મકાનો ધરાશાયી થયા છે. 30 હજારથી વધુ લોકોને સુરક્ષિત સ્થળોએ લઈ જવામાં આવ્યા છે.
ભૂકંપના કારણે આ વિસ્તારમાં ચીનના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને ખૂબ જ નુકસાન થયું છે. ત્યાં વીજળી અને પાણીનો પુરવઠો ખોરવાઈ ગયો છે. યુએસ જિયોલોજિકલ સર્વેના ડેટા અનુસાર આ ભૂકંપની તીવ્રતા 7.1 હતી. તેનું કેન્દ્ર તિબેટના તિંગરીમાં જમીનથી 10 કિલોમીટર નીચે હતું, પરંતુ આગામી 3 કલાકમાં તિબેટમાં 50 આફ્ટરશોક અનુભવાયા.
તિબેટમાં ચીનના ડેમ ભૂકંપ વિનાશનું કારણ બની શકે છે?
આ ભૂકંપની તીવ્રતા 400 કિલોમીટર દૂર સુધી અનુભવાઈ હતી. તિબેટ ઉપરાંત નેપાળ, ભૂટાન, ભારત અને બાંગ્લાદેશમાં પણ તેના આંચકા અનુભવાયા હતા. જો કે આ ચાર દેશોમાંથી નુકસાનના ઘણા અહેવાલો નથી, પરંતુ તે ખરેખર ખૂબ જ ડરામણું હતું કારણ કે ચાઇના અર્થક્વેક નેટવર્ક સેન્ટરે પાછળથી અહેવાલ આપ્યો હતો કે તિબેટમાં આવેલો ભૂકંપ છેલ્લા 5 વર્ષમાં સૌથી શક્તિશાળી ભૂકંપ હતો, જેમાં મોટા પ્રમાણમાં વિનાશ થયો હતો. સ્કેલ
હવે આપણે એ પ્રશ્ન પર આવીએ જેનાથી દુનિયામાં તણાવ વધ્યો છે. એટલે કે તિબેટમાં ચીનના ડેમ ધરતીકંપને કારણે તબાહી મચાવી શકે છે? સૌથી પહેલા તો એ જાણવું જરૂરી છે કે તિબેટ પર ચીનનો કબજો ક્યારથી છે અને ચીન કેટલા સમયથી અહીં સતત ડેમ બનાવી રહ્યું છે?
ચીન 1950ના દાયકાથી તિબેટ પર કબજો જમાવી રહ્યું છે. રેડિયો ફ્રી એશિયાએ પોતાના અહેવાલમાં એડવોકેસી ગ્રુપ ઈન્ટરનેશનલ કેમ્પેઈન ફોર તિબેટનો અભ્યાસ પ્રકાશિત કર્યો છે. આ મુજબ ચીન 2000થી તિબેટમાં કુલ 193 નાના-મોટા હાઈડ્રોપાવર ડેમ બનાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે. તેમાંથી 80% ડેમ મોટા અને મેગા સાઇઝના છે જ્યારે 193 ડેમમાંથી 40% ડેમનું નિર્માણ થઈ ચૂક્યું છે.