PM modi આવતીકાલે ફ્રાન્સમાં ITER સાઇટની મુલાકાત લેશે, જાણો શા માટે આ પ્રોજેક્ટ ભારત માટે મહત્વપૂર્ણ
PM Modi: આવતીકાલે ફ્રાન્સમાં ઇન્ટરનેશનલ થર્મોન્યુક્લિયર એક્સપેરિમેન્ટલ રિએક્ટર ITER સાઇટની પણ મુલાકાત લેશે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં કેન્દ્ર સરકારે પરમાણુ ઉર્જા ક્ષેત્રે ઝડપી વિકાસ કર્યો છે. વીજ ઉત્પાદન ક્ષમતા 2014માં 4780 મેગાવોટથી લગભગ બમણી થઈને 2024માં 8,180 મેગાવોટ થશે
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી બુધવારે ઇન્ટરનેશનલ થર્મોન્યુક્લિયર એક્સપેરિમેન્ટલ રિએક્ટર (ITER) સાઇટની પણ મુલાકાત લેશે. આ એક મુખ્ય સહભાગી વૈજ્ઞાનિક પ્રોજેક્ટ છે. આ પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય સ્વચ્છ ન્યુક્લિયર ફ્યુઝન એનર્જી બનાવવાનો છે, જેમાં ભારત એક મહત્વપૂર્ણ ભાગીદાર છે દક્ષિણ ફ્રાન્સમાં સ્થિત ITER સાઇટ દ્વારા, વિશ્વ પ્રથમ વખત ફ્યુઝન પ્રતિક્રિયાનું પ્રદર્શન કરશે જેથી આપણે જાણી શકીએ કે આપણે ફ્યુઝન ઊર્જાનો ઉપયોગ કરી શકીએ છીએ કે નહીં.
સરકાર દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, ભારતના પરમાણુ ક્ષેત્રમાં મજબૂત વૃદ્ધિ જોવા મળી છે, જેમાં વીજ ઉત્પાદન ક્ષમતા 2014માં 4,780 મેગાવોટથી લગભગ બમણી થઈને 2024માં 8,180 મેગાવોટ થઈ ગઈ છે. આગળ જોતાં, દેશ 2031-32 સુધીમાં મહત્વાકાંક્ષી 22,480 મેગાવોટનું લક્ષ્યાંક ધરાવે છે. ભારત અન્ય મહત્વના ક્ષેત્રોમાં સર્જનાત્મકતા વધારવા માટે પરમાણુ ઉર્જાનો પણ લાભ લઈ રહ્યું છે. કૃષિમાં, પરમાણુ તકનીકો 70 મ્યુટન્ટ પાકની જાતો વિકસાવવામાં નિમિત્ત બની છે.
ભારત પાસે પૂરતું થોરિયમ છે
આ એડવાન્સિસથી હેલ્થકેર સેક્ટરને પણ ફાયદો થયો છે. ખાસ કરીને કેન્સરની સારવાર માટે જે રીતે અદ્યતન ટેક્નોલોજી આઇસોટોપ દાખલ કરવામાં આવી છે, તે ખૂબ પ્રભાવશાળી લાગે છે. તેણે સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં વ્યવહારુ એપ્લિકેશનો પણ જોયા છે, જેમ કે ખર્ચ-અસરકારક, ઓછા વજનના બુલેટપ્રૂફ જેકેટનું ઉત્પાદન. ભારતનો વિપુલ પ્રમાણમાં થોરિયમ અનામત – વૈશ્વિક કુલનો 21% – સુરક્ષિત, વધુ ટકાઉ પરમાણુ ઊર્જા વિકલ્પોમાં દેશને સંભવિત નેતા તરીકે સ્થાન આપે છે.
વૈશ્વિક શાંતિ અને સુરક્ષિત પરમાણુ ઉર્જા માટે ભારતની પ્રતિબદ્ધતા
ભારતે પરમાણુ અપ્રસાર અને શાંતિપૂર્ણ પરમાણુ ટેકનોલોજીને સતત સમર્થન આપ્યું છે. એક જવાબદાર પરમાણુ શક્તિ તરીકે, ભારત આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણોનું પાલન કરે છે, જેમાં ઇન્ટરનેશનલ એટોમિક એનર્જી એજન્સી (IAEA) સલામતીનો સમાવેશ થાય છે અને વૈશ્વિક નિઃશસ્ત્રીકરણના પ્રયાસોને પ્રોત્સાહન આપે છે. દેશે નિઃશસ્ત્રીકરણ પર પરિષદ (CD) અને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદ (UNSC) જેવા મંચો પર સક્રિયપણે યોગદાન આપ્યું છે અને તેની પ્રતિબદ્ધતાને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે, ભારત તેની શાંતિપૂર્ણ પરમાણુ પહેલને તેની રાષ્ટ્રીય ઊર્જા વ્યૂહરચના સાથે સંકલિત કરી રહ્યું છે, જેનાથી સુરક્ષા અને સ્થિરતા બંને સુનિશ્ચિત થાય છે.
20000 કરોડની ફાળવણી
વિકસિત ભારત માટે ન્યુક્લિયર એનર્જી મિશન હેઠળ, કેન્દ્રીય બજેટ 2025-26માં સ્મોલ મોડ્યુલર રિએક્ટર (SMR) ના સંશોધન અને વિકાસ માટે 20000 કરોડ રૂપિયા ફાળવવામાં આવ્યા છે. આ નોંધપાત્ર રોકાણ શાંતિપૂર્ણ પરમાણુ કાર્યક્રમો પ્રત્યે ભારતની વ્યાપક પ્રતિબદ્ધતાને અનુરૂપ છે, જે સુરક્ષિત અને ટકાઉ પરમાણુ ઉર્જામાં અગ્રણી તરીકે તેની ભૂમિકાને મજબૂત બનાવે છે.
2033 સુધીમાં ઓછામાં ઓછા પાંચ સ્વદેશી વિકસિત SMRs ડિઝાઇન અને સંચાલિત કરવાના મહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્યાંક સાથે, ભારત માત્ર તેના ઉર્જા માળખાને મજબૂત બનાવતું નથી પરંતુ વૈશ્વિક ઊર્જા સુરક્ષામાં પણ યોગદાન આપી રહ્યું છે. પરમાણુ ઉર્જા અધિનિયમ અને પરમાણુ નુકસાન અધિનિયમ માટેના કાયદાકીય સુધારાનો હેતુ રોકાણ માટે અનુકૂળ માળખું બનાવવા, વધુ આંતરરાષ્ટ્રીય સહભાગિતાને સરળ બનાવવા અને અણુ ઊર્જામાં તકનીકી પ્રગતિને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.